Waarom de frikandel het bruine goud is voor de snackbar

Alarmerende berichten over een dreigend tekort aan frikandellen. Door leveringsproblemen zou de frituursnack weleens schaars kunnen worden. En dat levert problemen op voor cafetaria's, voor wie de frikandel van levensbelang is.

"Frikandellen zijn de halsslagader van de cafetaria. Ze zijn het verdienmodel en het wordt lastig als je deze straks misschien niet meer kunt verkopen", vertelt Roel Theelen, accountmanager bij Bidfood, tegen Frituurwereld. Maar klopt dat wel? Is de frikandel daadwerkelijk de drijvende kracht achter de Nederlandse snackbar?

Nummer 1

De langwerpige, bruine snack is in ieder geval zeer populair, vertelt Frans van Rooij, directeur van de Vereniging van Professionele Frituurders (ProFri): "Zowel in de cafetaria als bij de mensen thuis is de frikandel nummer één als het gaat om gefrituurde snacks."

Hij vertelt dat er jaarlijks zo'n 600 miljoen frikandellen geproduceerd worden voor de Nederlandse en Belgische markt. Een snelle rekensom leert dat dat met gezamenlijk 29 miljoen inwoners in 2020 neerkomt op bijna 21 frikandellen per persoon per jaar. De snack heeft dus veel liefhebbers.

'Perfecte snack'

Waarom de frikandel zo populair is weet Eke Bosman, beter bekend als snackspert. "Het is een hele simpele snack, niet te groot, niet te dik, niet te lang", somt hij op. De frikandel is volgens hem eigenlijk 'gewoon een simpele staaf van vlees met wat kruiden erin'.

En juist die eenvoud maakt het zo'n succesnummer: "Een frikandel is gewoon heel erg toegankelijk en ook ontzettend lekker. Ik denk dat het door de simpelheid komt, dat hij zo perfect is."

Geen ogen of darmen

En of er nog wat waar is van de broodje aap verhalen over koeienogen, varkensstaarten en paardendarmen die in een frikandel verwerkt zouden worden? "Ik denk dat die verhalen zijn ontstaan om ervoor te zorgen dat kinderen niet zo snel een frikandel zouden bestellen", lacht Bosman.

Niks van waar dus zegt hij. Daar sluit ook Van Rooij zich bij aan. "Het zijn alleen maar goede ingrediënten. In Nederland is er allemaal wet- en regelgeving over wat er wel en niet in voeding mag zitten, en dat geldt ook voor de frikandel."

'Milieubewust'

Beide experts zeggen zelfs dat de frikandel de meest duurzame vleessnack uit de vitrine is. "De slager haalt de mooie delen van de karkassen af, en het vlees dat er nog aan blijft zitten wordt er op een slimme manier vanaf gehaald", vertelt Van Rooij. "Dat 'restvlees' of separatorvlees gaat dan in de frikandel."

"Er zit meestal runder-, varkens- of kippenvlees in", vult snackspert Bosman aan. "Dat wordt van het bot afgespoten en verwerkt in een frikandel. Dus dat is eigenlijk best wel milieubewust. Het is natuurlijk nog beter om vegetarisch te eten, maar als je een vleessnack bestelt, laat het dan de frikandel zijn."

Geschiedenis

"De frikandel is echt een typische Nederlandse snack die in Dordrecht is ontstaan. Slagersknecht Gerrit de Vries heeft het in 1954 bedacht en gelanceerd en dat was meteen een doorslaand succes bij de klanten in de snackbar", vertelt culinair historicus Lizet Kruyff.

Toch bestaat het woord frikandel al langer dan dat. "Je komt dan terecht bij een gehaktgerecht zoals dat al eeuwenlang gemaakt wordt in West-Europa en zelfs in Indonesië. Maar daar heet het frikadelle of fricadel." Ze vertelt dat de vorm dan wel anders is, 'het is eigenlijk een plat gehakt koekje of haast een burger'.

Tekort

En hoe zit het nou met dat dreigende tekort aan onze favoriete snack? Volgens Frans van Rooij hoeven we nog niet te vrezen voor lege vitrines in de cafetaria. "Dat is nog niet aan de hand."

"Maar", waarschuwt hij, "we hebben al vaker gezien dat het heel klein begint begint en uiteindelijk groter kan worden." Hij vertelt dat de vrieshuizen van Nederlands grootste snackfabrikant op dit moment leeg zijn, maar dat alle zeilen worden bijgezet om de productie en voorraad weer op peil te brengen.

Marge

Dat is maar goed ook, want ook Van Rooij zegt dat de frikandel voor de snackbar van levensbelang is. "De marge is best goed, het is misschien wel de snack die de meeste marge geeft". We moeten volgens hem alleen niet vergeten dat cafetaria's ook veel kosten hebben, zeker in tijden van hoge prijzen voor zonnebloemolie en gas.

"Door de goede marges op de frikandel kunnen ook andere snacks in de vitrine liggen. Die lopen wat minder snel en zijn daardoor wat duurder, maar dankzij de frikandel kunnen ze toch betaalbaar worden aangeboden en kunnen we in Nederland genieten van heel veel gefrituurde lekkernijen."