In China zijn er massale protesten tegen het strenge coronabeleid in het land. Sommigen zeggen dat de positie van Xi Jinping onder druk staat. Hoe stevig zit hij nog in het zadel? Volgens expert Ardi Bouwers loopt het nog geen storm.
"Xi Jinping heeft zich net door het partijcongres als leider 'voor onbepaalde tijd' laten benoemen", benadrukt docent Chinese cultuur en politiek Bouwers van de Universiteit van Amsterdam. "Daarvoor heeft hij overal zijn medestanders op sleutelposities neergezet. Zijn positie binnen de partij is op dit moment onbedreigd."
Uitzonderlijke kritiek
"Pas als er krachten zijn binnen de partij die op een of andere manier van de protesten gebruik maken om de macht van Xi te verzwakken, wordt het gevaarlijker voor hem", legt Bouwers uit.
Maar ze vindt het wel opmerkelijk dat er bij sommige demonstraties geroepen wordt om het aftreden van Xi Jinping. "Zo'n rechtstreekse openlijke vorm van kritiek hebben we in tijden niet gezien."
Waarom nu protesten?
Een woningbrand in de stad Urumqi in de provincie Xinjiang is de aanleiding voor de protesten is. Daarbij kwamen donderdag tien mensen om het leven.
Veel inwoners van de stad denken dat mensen vanwege de coronaregels hun huis lastig of niet uit konden komen tijdens de brand. De regering ontkent dat.
'Demonstranten zijn verraders'
"Het is zeker spannend om te kijken hoe de Chinese Communistische Partij hierop reageert. De politie wist eerst niet goed wat ze ermee aan moest, maar vandaag worden er massaal arrestaties verricht", zegt ze.
"Een standaard argument van de partij is dat alle onrust veroorzaakt wordt door 'buitenlandse agitatoren' met de bedoeling China te verzwakken", legt Bouwers uit. "Nu is de spanning met het Westen best hoog en in die context worden deze demonstranten als 'verraders' bestempeld."
Zero-covidbeleid
"Of dat gaat werken is een tweede", vervolgt ze, "want Chinezen hebben inmiddels wel in de gaten dat het coronabeleid in China vele malen strenger en harder is dan in het Westen. Ze zien dat het WK gewoon plaatsvindt zonder mondkapjes. Dat laat zien dat andere delen van de wereld corona al achter zich hebben gelaten terwijl de Chinezen er nog middenin zitten."
"Door heel sterk de nadruk te leggen op zijn eigen zero-covidbeleid heeft Xi Jinping een soort parallelle werkelijkheid gecreëerd waar de Chinezen zich nu in gevangen voelen", zegt Bouwers. "Letterlijk zelfs, want in heel veel gebouwen zitten de mensen opgesloten. Hun nachtmerrie is dat er brand uitbreekt."
'Wordt spannend'
Toch is duidelijk dat mensen zich tegen het regime zelf keren en dat openlijk roepen. Hoe gaat het daar dan mee verder? "Het is nog te vroeg om daar iets over te zeggen. Het is wel spannend, want het zal moeilijk zijn voor Xi om zijn 'superieure' zero-covidbeleid los te laten. De vaccinatiegraad in China is nog relatief laag."
"Ook de capaciteit op de intensive care is niet groot genoeg om een echte 'covidgolf' op te vangen", zegt Bouwers. "Veel mensen zeggen nu dat al het geld dat nu is uitgegeven aan lockdowns en massaal testen, beter uitgegeven had kunnen worden aan échte verbeteringen van de gezondheidszorg in China."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.