'Waar bemoeien ze zich mee?' Hoe een gemeente vanwege het klimaat eisen kan stellen aan jouw tuin

De gemeente Groningen kan sinds 1 januari de inwoners verplichten om hun tuinen te vergroenen en regenwater af te voeren. Het roept veel weerstand op bij inwoners. "Waar bemoeien ze zich mee?"

Mariska Sloot uit het Groningse Haren noemt de nieuwe verordening 'bizar'. "Dit grijpt echt in achter mijn voordeur. De gemeente heeft niets te zeggen over hoe ik mijn huis inricht en daar hoort mijn tuin bij. Daar moeten ze wegblijven."

'Kosten allemaal voor mij'

Sloot, die ook gemeenteraadslid is voor de Stadspartij Groningen, moet veel in haar tuin veranderen om regenwater te kunnen afvoeren. "Voor een ondergrondse wateropslag moet een deel van mijn terras weg. Ook moeten er kratten in de grond en leidingen worden aangelegd", vertelt ze.

Daarnaast komt ook haar schuurdak aan de beurt: "Dat moet vergroend worden, wat betekent dat de zonnepanelen eraf moeten. Vervolgens moet de dakconstructie worden versterkt, een groen dak erop en vervolgens weer de zonnepanelen. En de kosten zijn allemaal voor mij."

'Niet iedereen kan dit betalen'

Ook de hovenier van Sloot, Emiel Nuver, vindt dat de maatregel te ver gaat. "Je kunt dit mensen niet verplichten. Dat zouden ze bij mij ook niet moeten doen." Al vindt hij de groene ideeën van de gemeente 'op zich wel goed'.

Het probleem is volgens hem het forse prijskaartje dat aan dit soort aanpassingen hangt: "Niet iedereen kan dat betalen. Er is wel een subsidiepotje, maar dat is een dag later leeg."

Gemeente kan inwoners dwingen

Door de nieuwe hemelwaterverordening, die sinds 1 januari van kracht is, kan de gemeente Groningen inwoners dwingen om de tuin aan te passen. Inwoners moeten nu zelf zorgen dat het regenwater uit hun tuin niet meer in het al overvolle riool belandt.

"Het is fijn om deze juridische stok achter de deur te hebben", vindt wethouder Mirjam Wijnja, die klimaatadaptatie in haar portefeuille heeft. "Maar ik hoop echt dat het niet nodig is en dat mensen uit vrije wil meewerken."

'Het kan niet anders'

Wijnja begrijpt de gevoelens van weerstand bij inwoners wel. "Maar het kan niet anders. We doen als gemeente al wat we kunnen in de openbare ruimte. Maar de hoosbuien worden steeds extremer."

De toenemende wateroverlast is een probleem van iedereen, benadrukt ze. "Het is onze plicht als overheid om met oplossingen te komen en daarbij hebben we de hulp van inwoners nodig. In principe betalen zij de kosten van vergroening zelf, maar er is subsidie voor wie het niet kan betalen."

Geld het riool in

Niets doen kost ook veel geld, zegt de wethouder. "Dan betalen we als gemeenschap voor het wegwerken van de overstromingen. Dat is geld weggooien in het riool."

"Mensen realiseren zich dat niet, maar dat betalen we ook met elkaar. Dus als gemeente kiezen wij voor wat in het collectief belang het beste is."

Nadelen van een tegeltuin

Ecoloog Patrick Jansen van Wageningen University & Research (WUR) begrijpt het initiatief van de gemeente Groningen wel. "Als iemand een tegeltuin aanlegt, heeft dat niet alleen gevolgen voor de persoon zelf."

"Water kan niet weg, maar de hitte ook niet. Er ontstaan zogenoemde 'hitte-eilanden' door al dat steen. En er is geen plek meer voor planten en dieren. Een tegeltuin heeft dus gevolgen voor de hele omgeving. En daarom heeft de gemeenschap en dus de gemeente er echt wel iets over te zeggen."

Systeem van belonen en belasten

In Duitsland gaan ze nog een stap verder. In twee deelstaten is zelfs een verbod op grindtuinen en wordt er actief gecontroleerd door inspecteurs. Jansen weet niet of deze aanpak geschikt is voor Nederland. Hij ziet meer in een systeem van belonen en belasten.

"Op dit moment betalen we met z'n allen evenveel rioolbelasting, ongeacht hoe groot je perceel is en hoeveel daarvan jij hebt bebouwd. Dat is eigenlijk niet eerlijk. Je zou mensen die het riool meer belasten, bijvoorbeeld door een tegeltuin, meer moeten laten betalen dan mensen die dat niet doen."