Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) liet doelbewust zorggeld overmaken naar een fraudeur. Een zorgondernemer kon geld blijven declareren voor een patiënt die al was overleden. Ook ging geld naar rekeningen in Bulgarije of Roemenië, terwijl de mensen voor wie het geld gedeclareerd werd, onbekend waren.
Dat onthult NRC Handelblad op basis van honderden interne en vertrouwelijke documenten. Ze deden een beroep op de Wet Openbaarheid van bestuur, maar de meeste documenten kregen ze van derden. Daarnaast sprak de krant met direct betrokkenen.
Staatssecretaris Martin van Rijn veranderde in 2015 het uitbetalingssysteem van de persoonsgebonden budgetten. Om fraude tegen te gaan, werd zorggeld niet langer rechtstreeks naar de zorgbehoevende overgemaakt. Er kwam een tussenschakel, de Sociale Verzekeringsbank.
Die kon de opdracht alleen niet aan. Betalingen liepen maanden vertraging op. Van Rijn besloot daarop om allerlei voorwaarden (die fraude moesten tegengaan) los te laten voordat er betaald kon worden. Er werd volgens NRC Handelsblad sinds 2015 in totaal voor bijna 5 miljard aan persoonsgebonden budgetten uitgekeerd, grotendeels ongecontroleerd. Pas sinds november 2016 worden ze weer meer gecontroleerd, zoals wettelijk is voorgeschreven.
Mis
Uit interne stukken blijkt dat staatssecretaris Van Rijn wist dat het mis zou gaan bij de SVB. Hij werd vooraf vele malen gewaarschuwd voor problemen met het nieuwe betalingssysteem voor de persoonsgebonden budgetten. Het ministerie greep niet tijdig in. De Tweede Kamer werd hierover volgens NRC onvolledig, ontwijkend en met grote vertraging geinformeerd. Vragen van Kamerleden werden niet beantwoord of zij kregen een zeer zonnige versie van de werkelijkheid te horen.
Ruim een maand voordat de SVB de uitbetaling op zich zou nemen was op het ministerie al duidelijk dat noodplannen moesten worden uitgevoerd en dat er eigenlijk teveel dingen tegelijk fout liepen. Dit blijkt uit de documenten. Toch werd niet besloten het project uit te stellen, zoals de noodplannen voorschreven.
Duur
Tot de dag van vandaag wordt het nieuwe betalingssysteem in de lucht gehouden door honderden nieuwe extra medewerkers in plaats van door een automatiseringssysteem. Dat komt omdat de gegevensuitwisseling tussen gemeenten en de SVB nog steeds niet goed verloopt.
De handmatige verwerking resulteert in veel hogere kosten dan begroot. De afgelopen twee jaar werden er gemiddeld per patiënt per maand 50 euro uitvoeringskosten gemaakt, alleen maar om geld uit te keren.
EenVandaag spreekt met NRC-journalist Derk Stokmans en Aline Molenaar van Per Saldo, de belangenvereniging van pgb-houders. In de uitzending reageert CDA-Kamerlid Mona Keijzer.
Eerder deze week maakte EenVandaag onderstaande reportage over staatssecretaris Van Rijn:
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.