Voorzitter Khadija Arib maakt zich zorgen om drukte in de Tweede Kamer

Er zijn te veel hoofdelijke stemmingen, te veel debatten en er worden te veel moties ingediend; voorzitter Arib maakt zich grote zorgen om de drukte in de Tweede Kamer. "En alles waar je heel veel gebruik van maakt, verliest aan kracht."

Uiteraard wil je als Kamerlid jezelf een beetje profileren en voor je achterban duidelijk maken dat je het kabinet flink op de huid zit. Kritische moties, stemmingen en Kamervragen kunnen hierbij helpen. De hoeveelheid daarvan is alleen wel enorm toegenomen de afgelopen jaren.

Tijdrovend

Neem bijvoorbeeld het aantal hoofdelijke stemmingen. Normaal stemt het parlement per partijfractie: efficiënt, maar ook broodnodig om de vaak honderden moties en wetsvoorstellen per week überhaupt te kunnen behandelen.

Maar daarnaast heeft ook ieder Kamerlid het recht om een hoofdelijke stemming aan te vragen. Dan wordt er per individueel Kamerlid gestemd. Gebeurde dit in 2005 nog maar negen keer, deze kabinetsperiode, zo'n anderhalf jaar, staat de teller al op 61. En dat kost een hoop tijd.

Geen andere uitkomst

"Zo'n hoofdelijke stemming kost veel meer tijd", zegt Kees van der Staaij, fractievoorzitter van de SGP en nestor van de Kamer. "Het accentueert wel ieders persoonlijke verantwoordelijkheid. Maar het punt is wel dat het de uitkomst van de stemming bijna nooit verandert." Individueel stemmen Kamerleden vaak niet anders dan hoe hun partij zou hebben gedaan.

Ook hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans vindt dat al die hoofdelijke stemmingen de boel behoorlijk ophouden. "Als er zo'n speciale stemming wordt aangevraagd, luidt de bel en moeten alle Kamerleden naar de plenaire zaal rennen. Dan ben je zo een kwartier verder. Het vertraagt de besluitvorming aanzienlijk."

Baudet aan kop: 'Alles voor de bühne'

Naast de vertraging, ligt ook misbruik op de loer. Van ieder Kamerlid is precies te zien wat zijn of haar standpunt is over een bepaald onderwerp. DENK gebruikte bijvoorbeeld al beelden van een hoofdelijke stemming om allochtone kamerleden in een kwaad daglicht te stellen.

Maar: koploper als het gaat om het aanvragen van hoofdelijke stemmingen is Thierry Baudet van Forum voor Democratie. Hij vroeg maar liefst twintig keer om zo'n speciale stemming en doet ook niet geheimzinnig over waarom hij dit middel zo vaak in stelling brengt. "Het maakt het proces een stuk transparanter en je kunt er ook een mooi filmpje van maken. Het gaat hier in de Kamer nooit om argumenten, alles is voor de bühne. De bühne is de bevolking en daar is zo'n hoofdelijke stemming heel nuttig voor."

Arib: 'Iedere dinsdag 200 moties is te veel'

Naast het aantal hoofdelijke stemmingen neemt ook het aantal moties en Kamervragen een enorme vlucht. Kamervoorzitter Khadija Arib ziet het allemaal met lede ogen aan. "We hebben elke dinsdag zo'n 150 tot 200 moties waar we over moeten stemmen. Dat is echt een enorme hoeveelheid. Maar ook de lijst met Kamerdebatten is enorm."

Naast dat het systeem er door vast kan lopen, verliest de Kamer hiermee ook aan effectiviteit, vindt Arib. "Alles waar je heel veel gebruik van maakt, verliest gewoon aan kracht. Dat merk je ook aan de houding van ministers. Vroeger gingen bewindspersonen echt met knikkende knieën naar huis als ze een motie aan hun broek kregen. Tegenwoordig is dat echt heel anders."