Minister Bijleveld van Defensie komt steeds verder in het nauw door de kwestie-Hawija. De Tweede Kamer verwijt haar een gebrek aan openheid over de burgerdoden die vielen bij het bombardement in 2015. Donderdag komt ze voor de vijfde keer op het matje.
Al vier keer moest minister Bijleveld van Defensie zich in de Tweede Kamer verantwoorden over het bombardement door een Nederlandse F16 op de Irakese stad Hawija. Daarbij vielen in juni 2015 zeker 70 burgerslachtoffers. Haar voorganger Hennis (VVD) ontkende aanvankelijk glashard en nu worstelt de CDA-minister met het dossier. Eerder overleefde ze ternauwernood twee moties van wantrouwen en ook donderdag volgt een loodzwaar debat. Dat voorziet politiek commentator Joost Vullings.
'Voorgelogen, misleid en gedesinformeerd'
"De Tweede Kamer voelt zich domweg niet serieus genomen en de irritatie blijft oplopen", verklaart Vullings. "Want keer op keer is de informatievoorziening traag, onvolledig of zelfs onjuist."
Het scherpst wordt dit verwoord door SP-Kamerlid Sadet Karabulut. Wat haar betreft kan de minister dan ook niet aanblijven. "Omdat we zijn voorgelogen, omdat we zijn misleid en omdat naar nu blijkt we weer we gedesinformeerd, dat kan niet, dat mag niet."
Kamer verkeerd geïnformeerd
In eerdere debatten werden de aantallen gebagatelliseerd en bestempelde Premier Rutte de berichten over 70 burgerdoden in november zelfs als 'geruchten' en 'irrelevant'. En minister Bijleveld gaf in december 2019 aan dat 'Centcom (het Amerikaanse opperbevel) een specifiek aantal slachtoffers niet heeft kunnen vaststellen'.
De burgerslachtoffers zouden volgens haar geen onderdeel uitmaken van de Amerikaanse telling van burgerslachtoffers. Maar op 24 maart dit jaar moest Bijleveld toegeven dat ze de Kamer hierover verkeerd had geïnformeerd. De Amerikanen tellen de 70 doden namelijk al sinds 2017 mee in de officiële cijfers.
Pijnlijk
Op 21 april komt daar nog eens het nieuws overheen dat een Amerikaanse luchtmachtcommandant die betrokken was vooraf rekening hield met burgerslachtoffers bij een aanval op de bommenfabriek in Hawija. Ook de CIA waarschuwde voor nevenschade vanwege de nabijheid van een woonwijk.
'Het is voor minister Bijleveld pijnlijk dat Nederlandse journalisten een Amerikaans rapport boven water tillen, waar dat haar niet gelukt is. Uitgerekend een rapport waar de Tweede Kamer erg nieuwsgierig naar is", geeft Vullings aan.
Veiligheid piloten
Bijleveld verwees in eerdere debatten naar de veiligheid van de vliegers, iets waar Vullings tot op zekere hoogte nog wel begrip kan opbrengen. "Je gaat dat niet direct aan de grote klok hangen, je wilt mensen niet bozer maken dan ze al zijn."
"Maar als Kamer wil je naderhand wel dit soort dingen weten. Als je afhankelijk wordt van de journalistiek dan is dat niet de goeie volgorde", zegt hij hierover.
Dun koord
Bij eerdere moties van wantrouwen stemden 71 Kamerleden voor aftreden van de minister, dus het zou ook donderdag zo maar een dubbeltje op zijn kant kunnen worden. "Het wordt echt een loodzwaar debat voor minister Bijleveld", voorziet Vullings.
"In november kreeg Bijleveld nog het vertrouwen van de vier coalitiepartijen, de SGP en het onafhankelijk Kamerlid Van Haga. De minister loopt dus op een heel dun koord."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.