Verleiding of misleiding? Ook voor webshops zijn de regels vaak niet duidelijk

'Nog twee kamers beschikbaar voor deze prijs', 'Bijna uitverkocht' en '200 mensen gingen u voor'. Bekende teksten in webshops om je over de streep te trekken. Een nieuwe leidraad moet jou gaan helpen om je te beschermen tegen misleiding bij aankopen.

De Autoriteit Consument en Markt (ACM) komt met een leidraad om de consument te beschermen tegen misleiding bij aankopen in webshops. Er bestaat al Europese regelgeving over oneerlijke handelspraktijken, maar het probleem met deze regels is ze niet goed geduid zijn. Het leidraad moet hier bij helpen.

Bewustwording

Gedragspsycholoog en marketeer Bart Schutz vindt het een goede zaak dat er nu een leidraad is om de consument te beschermen. "Het is voor bedrijven denk ik belangrijk dat er meer bewustwording komt rond de ethische kant van hun handelen."

De mensen die in die bedrijven werken die zijn an sich niet onethisch, maar die werken volgens Schutz in een systeem waarin de drijfveren alleen maar het belang van het bedrijf zijn en dan wordt het belang van de klant of de burger vaak vergeten. "En daar gaat dit bij helpen."

Illusie

Bedrijven kunnen volgens de gedragspsycholoog heel ver gaan in het misleiden van hun klanten. Hij weet dit omdat hij zelf ook als conversie-specialist werkt bij zijn bedrijf Online Dialogue.

Consumenten worden altijd verleid maar hebben de illusie in controle te zijn over hun eigen gedrag, ziet de Schutz. "Je kan mensen heel goed manipuleren. We zijn heel vaak niet in staat om ons gedrag weloverwogen tot stand te laten komen", zegt Schutz.

Object van experiment

We denken dan dat we niks aantrekken van teksten als 'Nog twee kamers beschikbaar voor deze prijs' op Booking.com. Maar het feit dat het nog steeds op die site vermeld wordt bij het boeken zegt voor Schutz genoeg over de effectiviteit. "Als er nou één bedrijf is die onderzoekt of het effect heeft is het Booking.com zelf."

En dit soort onderzoeken naar het gedrag van de klant gebeuren aan de lopende band, ook bij andere grote bedrijven. "Grote bedrijven als Facebook en Microsoft starten wel 2000 experimenten per dag, overal zit je als consument als object van experiment."

Zelf na blijven denken

"Er gebeurt van alles waar je je niet bewust van bent." Maar wat als deze grote bedrijven de onderzoeksresultaten over het gedrag van de consument alleen maar inzetten in het belang van het bedrijf? Dan kom je volgens Schutz op een heel wankel ethisch veld.

In de leidraad wordt nu heel duidelijk beschreven wat wel en wat niet mag, maar de consument moet zelf ook altijd goed na blijven denken vindt hij. "Als het gaat om dingen zijn die echt impact hebben op je financiële, medische en mentale gezondheid, dan moet je even tot tien tellen. Dat zijn de beslissingen die je weloverwogen moet nemen, even uitstellen en goed over nadenken. Niet in de verleiding trappen. Verder gewoon je gevoel volgen: je gevoel maakt vaak hele goede beslissingen."