Verkiezingswinnaar BBB niet in alle provincies in coalitie, 'maar wel degelijk succesvol voor nieuwe partij'

Na de verkiezingswinst van de BBB staat de partij bij sommige coalitieonderhandelingen toch buitenspel. Dat kan door onervarenheid komen, maar voor een nieuwe partij zijn ze succesvol, zeggen experts. "Veel beter in de startblokken dan Forum in 2019."

In de meeste provincies wordt nog steeds druk onderhandeld over het bestuur. BBB, de grote winnaar van de verkiezingen in maart, doet niet overal mee. Vooral in Noord-Brabant was dat een grote verrassing, want daar lag al een principe-akkoord met de VVD, GroenLinks en PvdA. En toen trok BBB zich op het laatste moment plotseling terug.

Onervarenheid

De BBB-fractie wilde het akkoord dat er lag op 20 punten veranderen, maar dat was een onmogelijke eis voor de andere partijen. Noord-Brabant heeft het grootste aantal veehouders, maar de BBB lijkt nu niet in het provinciebestuur te komen. Politicoloog Hans Vollaard, verbonden aan de Universiteit Utrecht, denkt dat het kan liggen aan de onervarenheid van de partij.

"Coalitieonderhandelingen zijn mensenwerk. Het is een kwestie van als onderhandelaars een band opbouwen en een ruil durven te maken: jij geeft iets toe en ik ook. Het kan zijn dat de onderhandelaar daarin te ver is gegaan, terugkwam bij zijn partij en dacht: o nee, wat heb ik nu gedaan. Dat proef ik bij de BBB in Noord-Brabant."

BBB succesvol in coalitieland

Toch betekent dat zeker niet dat het in alle provincies niet goed gaat, ziet Vollaard. "Wat je duidelijk ziet, is dat BBB toch echt succesvol is. Het doet als nieuwe partij in éen keer mee met allerlei coalities."

"BBB wordt opgenomen in Nederland coalitieland. De coalitieakkoorden zijn een kwestie van geven en nemen en BBB doet daar net als andere partijen netjes aan mee."

Het verschil met Forum

Vollaard ziet dat de partij een stuk beter voorbereid is dan dan de grote winnaar van vier jaar geleden: Forum voor Democratie. Die partij was op dat moment ook nog erg onervaren. "Die hadden een veel minder uitgewerkt programma per provincie en dat heeft BBB wel. BBB had ook gelijk informateurs klaarstaan om te kijken: met wie kunnen we coalities maken?"

"Dat is een belangrijk signaal. In de provincie moet met elkaar worden samengewerkt, misschien nog wel meer dan op andere bestuursniveaus. Dan moet je wel weten op wie je aankan. BBB had dat allemaal netjes voorbereid. Ze stonden ze veel beter in de startblokken dan Forum 4 jaar geleden."

Waarom het lang duurt

Toch duren de formaties in veel provincies lang en zijn ze er op veel plekken nog niet uit. Vollaard vindt het niet vreemd: "BBB was dan wel beter voorbereid dan andere partijen, maar andere partijen moeten hen toch eerst goed leren kennen. Wie zijn die mensen nou precies? Waar staan ze inhoudelijk voor, ook op andere dossiers dan stikstof? Vertrouwen opbouwen kost tijd en dat geldt andersom ook voor BBB met andere partijen."

"Het tweede is dat bepaalde kaders die uit Den Haag koeten komen nog onbekend zijn. Bijvoorbeeld over het landbouwakkoord, dat komt er vooralsnog zelfs helemaal niet van. Het is lastig een deal te sluiten als de kaders daaromheen niet helder zijn."

'Rust blijft in de partij'

Over het algemeen vindt de politicoloog dat BBB het als nieuwe partij goed doet en ook alle partijleden bij elkaar weet te houden. "Bij een nieuwe partij heb je allerlei mensen die verschillende verwachtingen hebben. Maar tot nu toe zijn ze in staat geweest de kikkers in de kruiwagen te houden."

"Bijvoorbeeld in Overijssel zie je dat de BBB met GroenLinks ging samenwerken. Dat leverde wel wat gesputter op op social media, maar het ging toch door. Het is knap voor zo'n nieuwe partij dat je dat in je eigen partij rust weet te houden."