Verbod streekmarkten drijft boeren tot wanhoop: 'Onbegrijpelijk, omdat weekmarkten wél open mogen'

In tegenstelling tot weekmarkten blijven streekmarkten tot 1 september verboden. Een grote tegenslag voor boeren die voor een groot deel afhankelijk zijn van de verkoop op deze markten. Ze blijven zitten met overschotten. "Dat is toch niet uit te leggen?"

Kringlooplandbouw, korte ketens én biologisch: het zijn dingen die hoog op de wensenlijst van de overheid staan. Daarom vinden boeren het onbegrijpelijk dat het verbod op streekmarkten van kracht blijft.

Helft van inkomsten

Doetie Trinks is als kleinschalige geitenboerin gewend haar geitenkaas te verkopen op de maandelijkse streekmarkten in haar buurt. Door het verbod loopt zij nu de helft van haar inkomsten mis.

Had ze op een gewone markt gestaan, was er niks aan de hand geweest. Maar omdat de streekmarkten als zodanig zijn aangemerkt blijft ze zitten met haar kaas. "De supermarkten zijn open en de weekmarkten mogen ook weer verder. Maar de streekmarkt niet. Dat is toch niet uit te leggen?"

Geen nieuwe vergunningen

De reden dat streekmarkten niet mogen openen is dat ze officieel als 'evenement' zijn aangemerkt. Ze zijn vaak maandelijks en niet wekelijks, waardoor bijvoorbeeld de Rotterdamse streekmarkt nog wel bezocht kan worden. "De 'Rotterdamse Oogst' is een wekelijkse streekmarkt en daardoor mogen ze wel open."

Door creatief te zijn hoopte Doetie Trinks met andere kleine voedselproducenten een streekmarkt door te laten gaan. De vergunning omzetten van maandelijks evenement naar weekmarkt, en dan de streekmarkt drie keer per maand niet laten doorgaan werd niet geaccepteerd. "De gemeente mag nu geen nieuwe vergunningen verlenen, het zit muurvast."

Weinig flexibiliteit

Aansluiten bij een weekmarkt is voor Doetie helaas ook geen optie. "Je mag als verkoper niet bij nieuwe markten komen. Dat is helemaal vastgezet. De weekmarkten mogen geen nieuwe mensen aannemen."

Volgens de geitenboerin is er erg weinig flexibiliteit. "We zitten met regelgeving in Nederland die voor de grote lijnen is gemaakt. Als je kleinschalig of pionier bent dan loopt je helemaal vast."

Streekmarkten belangrijke aanvulling

Schapenhouder Bart Kemp hoort eigenlijk alleen maar dit soort slechte berichten. Inzakkende export, instortende verkopen en ook nog de streekmarkten die niet doorgaan. "Er zijn veel lokale boeren hier in de buurt voor wie de streekmarkten een belangrijke aanvulling zijn. Corona komt voor heel veel boeren heel zwaar binnen."

Bart verkocht net als Doetie in het pre-coronatijdperk zijn lamsvlees op streekmarkten. "Het is onbegrijpelijk dat de streekmarkten niet heropend worden." Want streekmarkten zijn vaak een stuk rustiger dan supermarkten, ziet Bart. "De anderhalve meter afstand is er prima te bewaren, misschien zelfs wel beter dan in de supermarkten."

Schuren vol met voedsel

Door de weggevallen export en restaurants die geen producten meer afnemen liggen de schuren van de boeren vol met voedsel, dat nu ligt weg te rotten. Het gaat Kemp aan het hart. "Dat is allemaal voedsel dat met veel zorg is verbouwd, waar bijvoorbeeld veel water voor is gebruikt om het te laten groeien. Dat kunnen we nu weggooien."

Zo zijn aardappels niets meer waard legt hij uit. "500 kilo aardappels voor 5 euro! Dat is toch niet te bevatten? Wat zijn we aan het doen? We willen naar een andere, duurzamere vorm van landbouw maar dit beleid trekt ons daar juist verder van weg."

'Geen reden streekmarkten uit te zonderen'

Jan Brouwer is hoogleraar recht en samenleving aan de Rijksuniversiteit Groningen en directeur van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid. Hij snapt de verontwaardiging van de boeren wel. "Het valt inderdaad niet uit te leggen. Als weekmarkten open mogen, is er geen reden om streekmarkten daarvan uit te zonderen."

"Juridisch gezien is de streekmarkt een evenement, zegt de voorzitter van de Veiligheidsraad. Maar dat is puur toeval. We hebben markten ooit uitgezonderd van evenementen. Dat is puur een kwestie van woorden."

Kopen van lokaal eten

Als reactie op het wegvallen van veel afzet bij lokale voedselproducten is de Taskforce Korte Keten begonnen met het opzetten van een online streekmarkt. Een van de initiatiefnemers is Joris Lohman van FoodHub.

"Onder de hashtag #supportyourlocalsNL doen nu al tientallen initiatieven mee aan de oproep tot het kopen van lokaal eten. Je kunt natuurlijk ook als burger naar het erf van een boer in de buurt rijden, vanaf het erf mag de boer zijn producten nog wel verkopen. Maar online is dus ook een optie."