Op 30 april is Willem-Alexander precies 10 jaar koning van Nederland. We vroegen leden van het Opiniepanel wat hen het meest is bijgebleven van zijn koningschap.
De panelleden konden zelf een gedenkwaardig moment uit de afgelopen 10 jaar insturen. De volgende acht gebeurtenissen komen bij de meeste mensen weer naar boven als ze aan het koningschap van Willem-Alexander denken.
'Verboden' vakantie
"We zijn betrokken, maar niet onfeilbaar." Met die woorden eindigde het koningspaar hun videoboodschap waarin ze spijt betuigden voor hun vakantie naar Griekenland in coronatijd. Die mislukte vakantie schiet bij de velen het eerste door hun hoofd als ze aan het koningschap van Willem-Alexander denken.
Het koninklijke gezin keerde in 2020 terug van hun trip, nadat er commotie was ontstaan omdat Nederlanders was gevraagd zo min mogelijk te reizen. Griekenland was toen officieel een 'geel' gebied, maar toch vinden velen de ophef nog steeds terecht: "Hoe kon hij er totaal geen gevoel voor hebben dat het op dat moment bijzonder ongepast was?"
MH17-ramp
Een ander moment dat bij veel deelnemers naar boven komt, is de rol die de koning speelde na het neerstorten van vlucht MH17 in Oekraïne, waarbij 193 Nederlanders om het leven kwamen. Zijn betrokkenheid bij de vliegtuigramp is, na de vakantie in Griekenland, de meest genoemde herinnering aan 10 jaar koningschap.
De koning was meteen na het neerstorten van MH17 bij een besloten bijeenkomst met nabestaanden, maar het is vooral het beeld van Willem-Alexander en Máxima bij de aankomst van de vliegtuigen met de eerste lichamen van slachtoffers dat bij velen in het geheugen gegrift staat. "Aangrijpend en ontroerend", schrijft iemand erover.
Toespraak op de Dam
Terugkijkend op 10 jaar Willem-Alexander denken velen ook aan de toespraak die hij op 4 mei 2020 hield op een lege Dam in Amsterdam. Tijdens die Dodenherdenking, 75 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, hield het staatshoofd daar een speech waarin hij benadrukte dat het verleden niet vergeten mag worden.
In de toespraak had hij het ook over de rol van zijn overgrootmoeder Wilhelmina in de oorlog. Dat hij benoemde dat mensen zich destijds door de vorstin onvoldoende gesteund en in de steek gelaten voelden, kunnen mensen waarderen. "Dat zal niet makkelijk geweest zijn", zegt een panellid. "Respect daarvoor."
Inhuldiging
De dag die je wist dat zou komen. De inhuldiging op 30 april 2013 hoort volgens mensen zeker ook in het lijstje met meest memorabele momenten uit 10 jaar koningschap van Willem-Alexander. Op die dag gaf Beatrix na 33 jaar op de troon te hebben gezeten het stokje door aan haar zoon.
De pen, de jonge prinsesjes Amalia, Alexia en Ariane en de koningsblauwe jurk van Máxima: het was volgens deelnemers een bijzondere dag die mooi in beeld is gebracht en "bijdraagt aan het historisch besef van ons land".
Grootste fan van Oranje
Juichen, aanmoedigen en knuffelen met sporters: veel mensen vinden de koning op z'n best op een sporttribune. En daar stond hij de afgelopen jaren vaak. Zo was Willem-Alexander aanwezig bij verschillende EK's, WK's en Olympische Spelen. Vaak met zijn vrouw en soms ook met zijn dochters aan zijn zijde.
Er kwam weleens kritiek op zijn uitbundigheid op de tribune, maar veel deelnemers vinden dat juist leuk. De koning is op die momenten 'spontaan', 'enthousiast' en 'oprecht': daar lijkt hij volgens mensen het meest zichzelf.
Biertje met Poetin
Een volgens veel mensen minder fraai moment vond ook op een sportevenement plaats. Het biertje dat Willem-Alexander en Máxima tijdens de Olympische Winterspelen in het Holland Heineken dronken met de Russische president Vladimir Poetin is veel mensen bijgebleven.
Het moment, inmiddels alweer 9 jaar geleden, was vlak voor de Russische annexatie van de Krim. Er was toen nog geen oorlog in Oekraïne "maar ook toen wisten we al dat Poetin slecht was", zegt iemand. Een misser van het koningspaar, vinden velen dan ook.
Speedboot van 2 miljoen
In de ogen van sommigen ook een misser: de aankoop van een luxe jacht in 2020. Kosten: 2 miljoen euro. Er ontstond ophef vanwege de hoge prijs van de 'koninklijke speedboot'. De aankoop werd bovendien gedaan in coronatijd, toen veel bedrijven het financieel zwaar hadden.
Drie jaar later zijn mensen de omstreden aankoop niet vergeten. De aanschaf van de dure boot is volgens sommigen nog altijd hét voorbeeld van de afstand tussen de koning en de samenleving.
'Willy en Max'
Ten slotte, terugkijkend op 10 jaar koningschap denken sommigen niet aan Willem-Alexander, maar aan 'Willy', uit de satirische filmpjes van Lucky TV. Programmamaker Sander van de Pavert maakte jarenlang korte filmpjes, waarin 'Willy en Max' sinds 2013 regelmatig te zien zijn.
De lach van Max en opmerkingen van Willy als 'Ik ben toch geen nummer?' zorgen ervoor dat veel mensen de filmpjes heel grappig vinden. Een deelnemer geeft toe: "Ik weet dat dat niet echt is, maar toch blijven de avonturen van Willy mij het meest bij."
Over het onderzoek
Het onderzoek is gehouden van 9 tot en met 16 april 2023. Aan het onderzoek deden 27.792 deelnemers van het EenVandaag Opiniepanel mee. In het onderzoek is aan deelnemers gevraagd of zij in een open tekstveld konden opschrijven welke herinneringen zij hebben als ze denken aan 10 jaar koningschap. Die reacties zijn vervolgens geanalyseerd.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.