Van radioactiviteit naar groene weide: zo wordt de oude kerncentrale in Dodewaard met de grond gelijk gemaakt

De kerncentrale Dodewaard ligt al 25 jaar stil. Door een investering van het Rijk kan de ontmanteling eindelijk beginnen, maar het is al duidelijk dat de centrale langer stil zal liggen, dan hij ooit gedraaid heeft. "Ik wilde het weg hebben."

Voor het symbolische bedrag van 1 euro koopt het Rijk de centrale. Die doet het cadeau aan het Zeeuwse afvalverwerkingsbedrijf COVRA, dat verantwoordelijk wordt voor de sloop.

Ontmanteling

COVRA is het enige bedrijf in Nederland dat radioactief afval verwerkt. De kerncentrale Dodewaard is relatief klein, een factor tien kleiner dan die in Borssele. Het was de eerste kerncentrale die in 1969 in gebruik werd genomen. 28 jaar later, in 1997, werd de centrale stilgelegd.

"Met de liberalisering van de elektriciteitsmarkt was Dodewaard niet meer rendabel", legt Ewoud Verhoef, adjunct-directeur van afvalverwerkingsbedrijf COVRA, uit. "Daarom is destijds besloten tot ontmanteling."

Nog steeds radioactiviteit

Maar een kerncentrale ontmantelen en slopen is (veel) makkelijker gezegd dan gedaan. Volgens Verhoef gaat het geleidelijk aan. "Voorlopig zijn we nog jaren alleen maar aan het beheren", vertelt hij. "De centrale is uit gebruik gehaald en, zoals dat heet, 'veilig ingesloten'."

Dat betekent dat een paar dingen. Deuren zijn dicht waar ze niet meer nodig zijn, bijgebouwen zijn verwijderd, de splijtstof is weggehaald en een deel van het radioactieve afval is al naar COVRA gebracht. Er werken nog wel mensen in de centrale, die houden zich bezig met het onderhoud van onder meer ventilatiesystemen en met controles. "Er zit wel radioactiviteit in, dus daar moet je zorgvuldig mee omgaan", zegt Verhoef.

'Ik wilde het weg hebben'

Dat had veel eerder mogen starten, vindt voormalig burgemeester van Neder-Betuwe (waar Dodewaard onder valt) Kees Veerhoek. Hij heeft gemengde gevoelens bij het nieuws. "Ik kreeg toen ik burgemeester werd (2008, red.) de kerncentrale erbij. Dat ding stond daar en ik wilde het weg hebben, want ik wilde vooral natuurontwikkeling en ruimte voor de rivier."

"Het verhaal van de toenmalige eigenaar was dat de centrale nog niet weg kon omdat er allemaal plutonium en uranium in de wanden zat", herinnert Veerhoek. "Toen zijn we naar het ministerie geweest, Maxime Verhagen was daar minister. Hij vertelde dat die 40 jaar nodig zou zijn om te sparen voor de afbouw van de centrale."

De weg naar een groene weide

Nu is dat geld er toch door een samenwerking van het Rijk, de exploitant en COVRA. Het Rijk investeert 185 miljoen euro. COVRA krijgt de energiecentrale en legt de 162 miljoen euro dat nog in kas zit van huidige exploitant Gemeenschappelijke Kernenergiecentrale Nederland (GKN) en aandeelhouder Nederlands Elektriciteit Administratiekantoor (NEA) bij.

De sloop is echter nog een lang proces met veel fases. Naar verwachting gaat het 10 jaar duren. "Eerst is er de-contaminatie", vertelt Verhoef van COVRA. "Dan worden de radioactieve bestanddelen uit de installatie gehaald en afgevoerd naar Zeeland. Daarna is er een gewoon sloopproces. Want dan zijn de radioactieve stoffen weg en dan kun je slopen. En tot slot wordt het terrein opgeleverd als een groene weide."