Vakbond voor marechaussees noemt aangekondigde grenscontroles niet realistisch: 'Op dit moment niet te doen'

Er zijn twijfels over de uitvoerbaarheid van de grenscontroles die Nederland vanaf 9 december invoert. Deze controles moet de Koninklijke Marechaussee doen, maar volgens de vakbond heeft de dienst hiervoor een tekort aan personeel en middelen.

"Het voelt als een onmogelijke opdracht zonder extra steun", vertelt voorzitter van Marechausseevereniging Marver Sven Schuitema.

Geen voorbereiding

Schuitema plaatst stevige kanttekeningen bij het plan. Hij wijst erop dat de dienstroosters, die 28 dagen van tevoren moeten worden vastgelegd, niet zijn aangepast. "Onze mensen kunnen niet zomaar extra uren draaien zonder enige voorbereiding", zegt hij. "De werkdruk is al hoog en het kabinet vraagt ons er nu nog een forse taak bij te nemen, zonder dat wij daar momenteel voldoende capaciteit voor hebben."

Hij gaat verder: "9 december komt snel dichterbij, maar we zien geen enkele beweging richting nieuwe roosters. Op het moment dat men inbreuk gaat maken op de balans tussen werk en privé dan word ik daar boos over. Ik neem aan dat het kabinet het niet zover laat komen, dus staat de datum van 9 december al op losse schroeven wat mij betreft."

Al veel taken

Naast de geplande grenscontroles heeft de Marechaussee al een flink aantal taken op haar bord liggen, vertelt Schuitema. "We zijn verantwoordelijk voor het bewaken en beveiligen van bedreigde personen, zoals politici, en risicovolle instellingen waaronder Joodse locaties en de Tweede Kamer. Daarnaast ondersteunen we de politie bij grote evenementen en rellen, en voeren we controles uit op luchthavens," somt hij op.

Schuitema benadrukt dat al deze taken essentieel zijn en niet zomaar kunnen worden afgebouwd. "Elke taak die we doen, draait om veiligheid. Je kunt niet zomaar zeggen dat iets minder belangrijk is. Het gaat hier om de bescherming van mensenlevens", vertelt Schuitema.

Wel extra geld, geen extra mensen

Hoewel er met Prinsjesdag 151 miljoen euro is vrijgemaakt voor nationale veiligheid, waarvan een deel bestemd is voor de Koninklijke Marechaussee, komt dat geld pas vanaf de loop van volgend jaar beschikbaar. "We kunnen nu niets met dat geld," zegt Schuitema. "Er is extra budget aangekondigd, maar dat levert nu nog geen extra mensen op. Voor het zover is, zijn we zeker maanden verder."

Het extra geld is bedoeld voor versterking van grenscontroles en veiligheid, maar volgens Schuitema heeft de Marechaussee op korte termijn weinig aan dit geld. Het duurt volgens Schuitema minimaal een jaar om nieuw opgeleide marechaussees aan de grens in te zetten.

Grensgemeenten niet geïnformeerd

Naast de zorgen binnen de Marechaussee, voelen ook grensgemeenten zich overvallen door de aankondiging.

Uit navraag van EenVandaag blijkt dat geen van de negentien ondervraagde grote grensgemeenten op de hoogte is gesteld van de plannen.

'Raakt mensen direct'

Anton Stapelkamp, burgemeester van Aalten, waar het grensdorp Dinxperlo ligt, reageert verbaasd: "De grens loopt hier dwars door de straat. Mensen gaan voor hun dagelijkse boodschappen de grens over. Hoe wil je dat controleren zonder het dagelijks leven te verstoren? Wij zijn hierover helemaal niet geraadpleegd."

Stapelkamp merkt op dat de maatregel onzekerheid veroorzaakt in de grensregio. "We leven hier al 80 jaar met open grenzen en zijn in feite één gemeenschap", zegt hij. "Nu ineens strenge controles invoeren, raakt mensen direct."

Plan van aanpak

Binnen de Marechaussee wordt intussen wel gewerkt aan een plan van aanpak voor de grenscontroles. Een woordvoerder van de dienst laat weten dat nog niet bekend is wanneer dit plan openbaar zal worden gemaakt.

Toch benadrukt Schuitema namens de Marechausseevereniging dat er nog onvoldoende zicht is op hoe de nieuwe taak concreet ingevuld gaat worden. "Onze mensen worden gevraagd iets te doen waarvoor op dit moment geen capaciteit en voorbereiding beschikbaar is. We weten simpelweg niet hoe dit uit gaat pakken zonder dat er keuzes gemaakt worden over wat we níet meer gaan doen."

Schengen-afspraken

De controles zetten de Schengen-afspraken tijdelijk opzij, omdat het kabinet de controles uitvoert onder druk van migratie en grensoverschrijdende criminaliteit. Schuitema bevestigt dat het kabinet de controles wil beperken tot steekproeven, maar zegt dat zelfs dit een uitdaging wordt.

"Iedereen controleren is niet haalbaar. Het zal bij steekproeven blijven, maar ook dat vraagt extra capaciteit die we simpelweg niet hebben", zegt Schuitema.

Gevoel van onmacht

De aankondiging van grenscontroles wekt verwachtingen in de samenleving, vooral in de grensregio's. "Mensen verwachten straks echt dat er strenge controles komen, maar zonder meer middelen en personeel kan de Marechaussee dit niet waarmaken", weet Schuitema.

Binnen de dienst heerst dan ook een gevoel van onmacht. "We willen ons werk goed doen, maar dit voelt als een onmogelijke opdracht", zegt hij. "Er wordt intern dan ook lacherig over gedaan."

Volgende stappen

De komende weken zijn cruciaal voor de Marechaussee en de grensgemeenten. Vereniging Marver hoopt dat het kabinet snel keuzes maakt en realistische verwachtingen schept voor de grenscontroles.

Zoals het er nu uitziet, lijkt de implementatie zonder extra mankracht en middelen 'niet realistisch', sluit Schuitema af.