Vaccin tegen blauwtong versneld goedgekeurd, maar het blijft een race tegen de klok

Tot opluchting van boeren en dierenartsen is een nieuw vaccin tegen blauwtong versneld goedgekeurd. Zo snel mogelijk worden de schapen ingeënt. Wie zijn dieren wil vaccineren, betaalt wel zelf de rekening. "Maar een dood schaap kost ook geld."

Het nieuwe vaccin komt net op tijd om een nieuwe uitbraak te voorkomen, zegt dierenarts Bernd Hietberg uit Beilen. "Om dit te vieren ga ik taart kopen, niet alleen voor mezelf, maar ook vooral voor de dieren. Ik ben zo opgelucht."

'Ben ik geen dierenarts voor geworden'

Er werd eerder over gesproken dat het vaccin in juli goedgekeurd zou worden, maar de goedkeuring is nu dus versneld. Tot opluchting van de dierenarts. "Juli zou veel te laat zijn geweest."

"Ik was al bezig om te kijken of ik vaccins uit het buitenland zou kunnen halen", vertelt hij. "Want zo'n uitbraak als vorig jaar wil ik niet meer meemaken. Daar ben ik geen dierenarts voor geworden. De schapen hebben zo ontzettend veel pijn gehad." Dat kan dit vaccin dus voorkomen.

Grote impact

Afgelopen najaar stierven 37.000 schapen aan de ziekte. Op 5500 locaties in Nederland werd het virus vastgesteld. Het wordt overgebracht door de knut, een bijtend vliegje, dat actief is in warme periodes. Het kan ook geiten, runderen en lama's ziek maken, maar onder deze diersoorten vielen afgelopen jaar weinig slachtoffers.

In de regio Drenthe, waar Hietberg werkzaam is, stierven zeven op de tien schapen. "De impact was enorm. Qua dierwelzijn was het afgelopen jaar een drama. Maar het zorgde ook voor radeloosheid bij boeren, omdat de ziekte zo ongrijpbaar is. Normaal als we een ziek dier hebben, krijgen we het negen op de tien keer beter. Maar dat lukte ons niet met blauwtong."

Een hele zorg minder

Ook schapenhouder Hendrik Jan Boer uit Hijken is blij dat het vaccin er is. "Ik werd vanmorgen door mijn zoon geappt met het nieuws. Die had met de dierenarts gebeld. Het is een hele zorg minder. De afgelopen tijd was angstig. Op veel plekken om ons heen brak blauwtong uit. We dachten even dat het langs ons heen zou gaan, maar op het laatst werden we toch ook getroffen."

Boer verloor een lam en een ooi aan blauwtong. "Eerst denk je: misschien valt het wel mee. Maar dan krijgen ze een gezwollen kop en gaan ze kwijlen en kreupel lopen. De dierenarts is er nog bij geweest, die probeerde wat te doen met pijnstilling, maar dat hielp allemaal niet. Binnen een paar uur was ze dood."

Kosten voor de boer

De eerste lading vaccins arriveert volgende week. Het vaccin wordt gemaakt in Spanje door het bedrijf Syva. 2 weken later volgen nog eens 1 miljoen vaccins. Genoeg voor alle schapen en een groot deel van de runderen in Nederland. "Bij schapen is één dosis nodig, runderen moeten enkele weken na de eerste dosis nog een vaccinatie", vertelt Hietberg. "De afgelopen weken hebben we een plan gemaakt welke dieren als eerste gevaccineerd moeten worden."

Dat de kosten voor de vaccinatie voor rekening van de boer zijn, vindt Hietberg logisch. "Het zijn natuurlijk kosten die je normaal niet hebt, dus dat is vervelend. Aan de andere kant, een dood schaap kost ook geld. Daar kun je wel veertig of vijftig schapen voor vaccineren. Als één koe overlijdt door blauwtong kost dat net zoveel als de vaccinatie van zeker 100 koeien. In verhouding tot de ellende die we gezien hebben zijn de kosten voor de vaccinatie, denk ik, heel gering."

Race tegen de knut

Het wordt wel hard werken om alle dieren gevaccineerd te hebben voordat de knut weer rondvliegt, zegt Hietberg. Over zijn regio maakt hij zich geen zorgen. "We hebben echt een heel fijn team en zijn lekker georganiseerd." Maar landelijk is het een ander verhaal, op sommige plekken is een flink tekort aan dierenartsen.

Om die reden heeft Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) een meldpunt geopend voor gepensioneerde dierenartsen waar praktijken een beroep op kunnen doen. Belangrijk, vertelt Hietberg. "Dieren vaccineren lijkt makkelijk, maar dat is het niet. Aan een kind kun je nog uitleggen waarom het geprikt gaat worden. Maar een dier snapt dit niet. Je moet echt goed met dieren om kunnen gaan."

'Een zorg minder'

Schapenhouder Boer hoopt dat hij snel aan de beurt is. "Als ik binnen nu en een paar weken mijn schapen kan laten vaccineren, dan kunnen ze op de normale tijd naar buiten. En dan heb ik echt een zorg minder."

Voordat het nieuws naar buiten kwam, zagen de komende weken er een stuk anders uit. "Ik zag er echt tegenop om de schapen weer naar buiten te doen. En dat die knut dan weer begint te vliegen en de schapen weer omvallen. Het is een vreselijke ziekte en als boer sta je machteloos. Maar die nare tijd is nu voorbij."