Radio-uitzending EenVandaag 02-05-2018

Zware criminelen die jaren in de cel zitten, mogen nu na tweederde van hun straf al gaan werken aan hun terugkeer in de maatschappij. Daarvoor mogen ze ook de gevangenis uit. Minister Dekker wil daar een eind aan maken.

Het beleidsvoornemen van minister Dekker leidt tot discussie. Want het gevolg is dat gestrafte criminelen daardoor minder tijd krijgen om te wennen aan het leven buiten de gevangenis. In het voorstel van Dekker wordt die tijd beperkt tot twee jaar. Feit is dat het overgrote deel van de gevangenispopulatie een straf uitzit die zodanig kort is dat er sowieso twee jaar of minder beschikbaar is voor hun terugkeer in de maatschappij.

Grotere kans om in de fout te gaan

Maar: voor de kleine groep langgestraften heeft het voorstel van Dekker wel gevolgen. Tot ongenoegen van onder andere voorzitter van de vereniging van strafrechtadvocaten Jeroen Soeteman. Die zei erover in Trouw: "Uit alle onderzoeken blijkt dat hoe korter veroordeelden worden begeleid, hoe groter de kans is dat ze weer de fout ingaan." Is dat inderdaad juist?

"Ik begrijp niet waarom de minister dit voorstel doet. Ik denk dat het zal betekenen dat de criminaliteit zal stijgen", aldus Soeteman. Hij wordt daarin bijgevallen door Jaap Brandligt, directeur van Bonjo. Dat is een organisatie die de belangen behartigt van gevangenen. 

Wereld is sneller geworden

Volgens Brandligt begrijpen veel mensen niet goed wat het betekent om in de gevangenis te zitten. Brandligt over het belang van langdurige reclassering: "Je hebt tijd nodig om weer op gang te komen. Je bent je baan kwijt. Je hebt tijd nodig om weer aan die wereld buiten te wennen die veel sneller geworden is. Je hebt van alles nodig. En dat gaat je niet in twee jaar lukken."

Klopt daarmee de stelling dat hoe korter je begeleid wordt, hoe groter de kans is dat je weer de fout in gaat? Peter van der Laan, bijzonder hoogleraar Reclassering aan de Vrije Universiteit, is het daar niet mee eens. Hij zegt: "Ik ken geen onderzoek dat zegt dat de duur van de begeleiding na detentie een bijdrage levert in positieve of in negatieve zin aan het succes en uit de problemen blijven. Duidelijke onderbouwing, bewijs zogezegd, dat is er bij mijn weten niet."

Dat maakt Van der Laan ook kritisch over de uitspraak van minister Dekker, die zegt dat twee jaar voldoende is. "De stelling dat het ook wel met twee jaar kan, na een lange vrijheidsstraf, die vind ik eerlijk gezegd wat minder sympathiek. Want daarmee wordt het een beetje afgedaan met: er is niet zoveel nodig en dan komt het wel op zijn pootjes terecht."

Dat de uitspraak van advocaat Soeteman klopt is goed voorstelbaar. Maar onderzoek dat de uitspraak ondersteunt, lijkt er niet te zijn. Dus de vraag of zijn uitspraak feit of fictie betreft, is voorlopig onbeslist.