Terwijl Landgraaf 150 asielzoekers opvangt, vreest Vluchtelingenwerk komende zomer weer mensen buiten

Maandag opent op het Pinkpop-terrein in Landgraaf een noodopvang voor asielzoekers. 150 mensen kunnen daar de komende 3 maanden op onderdak rekenen. Nu 2023 is begonnen. kijken we vooruit: is dit het voorzichtige begin van het einde van de opvangcrisis?

"Er is weinig reden voor optimisme", zegt woordvoerder Sander Schaap van Stichting Vluchtelingenwerk. "Het COA heeft heel veel plekken nodig. Er is een gebrek aan doorstroom van statushouders en er zijn grote achterstanden bij de IND."

Een veilig heenkomen zoeken

Een gemeente die de komende tijd een steentje probeert bij te dragen is het Zuid-Limburgse Landgraaf. Op het terrein waar in de zomer het Pinkpop-festival wordt gehouden opent maandag een noodopvang waar 150 asielzoekers terechtkunnen. De locatie blijft tot half april open.

"Hier komen mensen die vluchten uit een plek waar hun leven tot een hel wordt gemaakt", zegt verantwoordelijk wethouder Freed Janssen. "Zij zoeken hier een veilig heenkomen, vanuit bijvoorbeeld Syrië of Afghanistan."

'Te gek voor woorden natuurlijk'

"Ik moet er zelf niet aan denken dat ik in een noodopvang als deze zou moeten wonen", vervolgt hij. "Aan de andere kant: als je huis en haard moet verlaten, dan zou ik blij zijn hier opgevangen te worden."

De Limburgse wethouder noemt het 'natuurlijk te gek voor woorden dat dit nodig is'. "Dat mensen moeten vluchten uit hun eigen vaderland om ergens anders een veilig onderkomen te zoeken", vindt Janssen.

50.000 asielaanvragen verwacht

De IND houdt voor 2023 rekening met zo'n 50.000 nieuwe asielaanvragen, ongeveer net zoveel als in 2022. Tegelijkertijd heeft de immigratiedienst de capaciteit om 28.000 aanvragen per jaar te verwerken en zijn er zo'n 31.000 aanvragen die vorig jaar zijn ingediend nog niet afgehandeld.

Doordat de wachttijden oplopen en de instroom van asielzoekers hoger is dan verwacht, zijn er nog altijd hard nieuwe opvangplekken nodig. Met de zogenoemde 'spreidingswet' hoopt het kabinet de asielzoekers gelijkmatiger over Nederland te verspreiden, al dan niet met dwang.

Doorstroming van statushouders

Een soortgelijke wet bestaat al langer voor de verdeling van statushouders. Een van de oorzaken dat de asielketen is vastgelopen, is de doorstroming van statushouders. Omdat mensen met een verblijfsvergunning vaak niet naar een eigen woning kunnen verhuizen, blijven ze in azc's wonen en is er daar weer minder plek voor nieuwe bewoners.

Hoewel gemeenten zich eerst lange tijd niet helemaal aan de gemaakte afspraken over de verdeling van statushouders hielden, is er in de tweede helft van 2022 een inhaalslag gemaakt. Ruim 17.000 statushouders kregen de laatste 6 maanden een woning toegewezen.

'Komend jaar nog lastiger'

Toch wachten er nog steeds zo'n 16.000 statushouders in azc's op een woning, waardoor de druk op de centra groot blijft. "Het afgelopen jaar deden de gemeenten wat het Rijk van hen vroeg en zelfs meer. Dat is heel goed", merkt woordvoerder Schaap van Vluchtelingenwerk op.

"Maar het komende jaar zullen ze nog meer moeten doen en dat zal heel lastig worden", denkt hij. "Er is een enorme woningnood, dat maakt het niet makkelijker voor gemeenten om statushouders te plaatsen. Daarom zijn we heel blij om te zien dat er initiatieven ontstaan voor het bouwen van meer woningen, want andere opties zijn er niet."

'Structurele oplossingen nodig'

Wethouder Janssen uit Landgraaf hoopt ondertussen op structurele oplossingen uit Den Haag. "We kunnen hier niet de Haagse problemen oplossen", benadrukt hij. "We doen hier onze ontzettende best om mensen het gevoel te geven dat ze welkom zijn."

Het is volgens hem aan de landelijke politiek om ervoor te zorgen dat er genoeg woningen geregeld worden. "Ook is het aan Den Haag om mensen een status te geven en de mensen die hier niet mogen zijn terug te sturen."

Asielzoekers weer buiten slapen?

Vluchtelingenwerk vreest dat komende zomer er weer asielzoekers buiten moeten slapen omdat een duurzame oplossing volgens de hulporganisatie nog niet in beeld is. "Op basis van de cijfers die je nu ziet, is de kans levensgroot dat we ergens tussen nu en de zomer dezelfde dingen gaan zien als afgelopen zomer", waarschuwt Schaap.

"Staatssecretaris Eric van der Burg (Migratie, red.) zet zijn schouders eronder en daar ben ik blij mee", vervolgt hij, "maar er is meer nodig dan een staatssecretaris die zijn best doet."