Terwijl deel Nederlandse appels wegrot, blijven supermarkten importeren: 'Boeren staan met de rug tegen de muur'

Nederlandse appels rotten op dit moment weg aan de bomen, terwijl er veel appels van de andere kant van de wereld in de schappen liggen. Dat kan zo niet langer, vond Stijn Markusse. Hij begon een actie om de verse appels van eigen bodem toch te verkopen.

Het is een merkwaardig gezicht. Bij de Brabantse teler Arjan Lambregts hangt een deel van de appels nog aan de boom, terwijl de oogsttijd op zijn eind loopt. Naar eigen zeggen gaat het om 50 tot 60 duizend kilo. "Dat doet wel zeer, daar heb ik niet voor gewerkt. Het zijn lekkere appels. Daar mankeert niets aan, alleen de marktprijs is te laag."

Appels verkopen te duur

Normaal gesproken kunnen de appels bewaard worden in de koelcellen, zodat bijna een heel jaar er Nederlandse appels verkocht kunnen worden. Maar de energieprijzen zijn nu zo hoog, dat de kosten daarvan niet opwegen tegen de prijs die ze krijgen. "Plukken kostte al 15 cent per kilo. Als je gaat koelen, komt er weer 15 cent bij. Als je de optelsom maakt, kun je ze beter laten hangen", zegt Lambregts.

In de supermarkten is hier nu niets van te merken. Sterker nog, daar liggen ook Granny Smith-appels en Pink Lady-appels uit Nieuw-Zeeland en Chili. Over een jaar is gemiddeld 30 procent van de appels buitenlands, omdat volgens de supermarkten 'de consument dat wil'.

'Boeren met rug tegen de muur'

Het is Stijn Markusse uit Breda een doorn in het oog. Hij voert daarom actie om de Nederlandse appel te promoten. Een initiatief dat hij samen met Matthijs Jaspers van The Happy Activist heeft opgezet. "De reden voor de actie is woede. We herkennen echt de verschillende smaken van de appels niet." Markusse heeft zelf een bedrijf. Daarmee brengt hij boodschappen rond, die van lokale telers komen.

De actie genaamd De Kleine Bezorgdienst begon, zo vertelt Markusse, met een telefoontje van Lambregts waarin hij om hulp vroeg, omdat hij zijn appels niet kon plukken. "Ik ben erin gedoken en werd er heel boos van. Een supermarkt kan gewoon besluiten om alleen Nederlandse appels in te kopen in deze periode. Het gaat niet om kunnen, maar om willen. Ze betalen nu een dubbeltje per kilo, omdat het kan. De boeren staan met de rug tegen de muur."

Langs de deuren

Met De Kleine Bezorgdienst zette Markusse zijn boosheid om in iets positiefs. Met de actie verkopen kinderen de appels van telers aan de deur. "Ik moest denken aan mijn eigen jeugd, toen ik appels en peren langs de deuren heb verkocht."

Het idee is dat de kinderen de appels eerst rechtstreeks bij de teler kopen en daarna langs de deuren gaan. Markusse werkt daarvoor samen met onder andere scholen en scoutinggroepen. "Als we dat met 50.000 kinderen doen, doen we ook iets positiefs. Zij hebben de toekomst. En waarom zou je een half jaar oude appels uit Nieuw-Zeeland kopen, terwijl we verse appels van om de hoek hebben?"

'Minder als koning gedragen'

Uiteindelijk is het doel van Markusse om mensen bewuster te maken van wat ze kopen, supermarkten te bewegen het aanbod te veranderen en zo telers een goede boterham te laten verdienen. "In Frankrijk hebben grote supermarkten net besloten dat ze alleen Franse appels verkopen." Dat scenario zou hij ook graag in Nederland zien.

De supermarkten, maar ook de consumenten moeten daarom een veel bewustere keuze maken voor seizoensproducten, vindt Markusse. "We moeten ons als consument minder als koning gedragen. De Albert Heijn en Lidl zeggen dat de klant het wil, maar dat is een waardeloos argument. Het is niet zo dat de klant weet dat er met die appel 20.000 kilometer gereisd is."

Klanten willen iets anders

Albert Heijn, Lidl en Jumbo zijn allen uitgenodigd om voor onze camera te reageren, maar reageerden alleen schriftelijk. De supermarkten zeggen stuk voor stuk goed samen te werken met Nederlandse fruittelers en Nederlandse appels ook te promoten. Zo verkoopt Albert Heijn sinds deze zomer 'alleen nog maar Elstar appels uit Nederland in plaats van uit Frankrijk'. Lidl herkent zich, bij de telers met wie de supermarkt afspraken heeft, niet in het beeld dat de Nederlandse appels aan de bomen blijven hangen.

De reden dat er nog wel appels uit landen als Chili en Nieuw-Zeeland in de schappen liggen, is volgens alle 3 de supermarkten dat hun klanten dat willen. Lidl zegt bijvoorbeeld: "Sommige combinaties van bite en smaak die de klant wenst, komen helaas niet voor in de beschikbare Nederlandse appelrassen."