Radio-uitzending EenVandaag 30-06-2014

De Nederlandse jihadbeweging is omvangrijker 'dan ooit' en vormt een toenemende bedreiging voor de nationale veiligheid. De aansluiting van Nederlandse strijders bij extremistische groeperingen zoals ISIS, dat met veel geweld oprukt in Irak, heeft het risico op aanslagen in eigen land verhoogd. Daarvoor waarschuwt de AIVD vandaag in het rapport 'Transformatie van het jihadisme in Nederland'.

'Het Nederlandse jihadisme is door ontwikkelingen in Nederland en de strijd in Syrië een omvangrijker en onvoorspelbaarder fenomeen geworden dan het ooit is geweest. Dit geldt ook voor de dreiging die er op korte en middellange termijn vanuit kan gaan.'

'Honderden aanhangers'

De Nederlandse jihadistische beweging heeft naar schatting enkele honderden aanhangers en enkele duizenden sympathisanten, schat de AIVD. Een aantal van hen vertrekt daadwerkelijk naar de strijdgebieden, een grotere groep is in Nederland actief met propaganda en werving voor de radicale islam die ze aanhangen. Er vechten volgens de dienst nu 120 Nederlandse strijders aan het front in Syrie of Irak. Van hen gaat de grootste dreiging uit, schrijft de AIVD.

"De meesten van hen strijden bij groepen die gelieerd zijn aan Al Qaida of een gelijksoortig gedachtegoed koesteren, waarbij het Westen als de ultieme vijand wordt gezien. Velen van hen zijn in Syrië betrokken bij gruwelijkheden. Terugkeerders uit Syrië kunnen een groot risico vormen. Zij kunnen vanuit de haat die hen is gaan vervullen, als gevolg van de traumatisering die de strijd bij hen heeft teweeggebracht of door daadwerkelijke ‘tasking’ door een jihadistische strijdgroep in Syrië, bereid zijn om over te gaan tot terroristisch geweld in Nederland. Dit kan gericht zijn tegen de Nederlandse overheid, de Nederlandse samenleving of tegen specifieke bevolkingsgroepen, zoals joden, sjiitische moslims of moslims die zich verzetten tegen het jihadisme."

Openlijke campagne

Volgens de veiligheidsdienst is de beweging die in eigen land de jihadsrijders ondersteunt en uitreizen faciliteert professioneler geworden. Ook voeren de radicale moslims steeds openlijker en provocatiever campagne op sociale media en in het openbaar. Steun voor ISIS en anti-westerse propaganda wordt zeer actief uitgewisseld en gedeeld onder aanhangers van het jihadisme. Weerstand tegen deze boodschap, van gematigde moslims, kan op felle reacties rekenen. "Tekenend is dat moslims in Nederland die zich openlijk verzetten tegen de jihadgang naar Syrië en tegen de extreem onverdraagzame en antidemocratische opvattingen van het jihadisme steeds vaker virtueel en fysiek worden geïntimideerd. De potentiële dreiging die uitgaat van de jihadistische beweging tegen de Nederlandse democratische rechtsorde en samenleving is daarom groter dan ooit tevoren. "

Aanslag Brussel

De AIVD waarschuwt al langer voor de risico's van het jihadisme. Sinds de aanslag in Brussel, door een Belgische jihadstrijder, zijn alle overheidsdiensten extra alert. De AIVD vindt dat extra maatregelen noodzakelijk zijn om de populariteit van het jihadisme en de radicale islam in te dammen. "Binnen Nederland zal een nieuwe aanpak moeten worden gevonden om de weerstand tegen jihadisme te vergroten. Nieuwe preventieve en repressieve maatregelen zullen uit moeten gaan van de nieuwe structuur en het veranderde karakter van de jihadistische beweging in Nederland."

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, Dick Schoof, deelt de zorgen van de AIVD. De NCTV verhoogde eerder al het dreigingsniveau naar 'substantieel' en nam maatregelen om uitreizen te ontmoedigen.

Minister Opstelten (Veiligheid en Justitie) heeft vandaag extra maatregelen aangekondigd. Zo zullen onder andere van iedere terugkeerder de risico's in kaart worden gebracht, waarna er strafrechtelijke, bestuurlijke of maatschappelijke maatregelen tegen die persoon getroffen kunnen worden. Uitreizen naar strijdgebieden worden ontmoedigd en belemmerd en vervolging voor terroristische misdrijven verscherpt.

Uitzending

In Radio EenVandaag vanmiddag uitgebreid aandacht voor het AIVD-rapport. We spreken met terrorisme-expert en hoogleraar aan de Universiteit Utrecht Beatrice de Graaf. Ook een gesprek met Eric Vrijsen, politiek redacteur bij Elsevier. Luister dit hieronder terug:

Eerder maakte EenVandaag al reportages over het fenomeen. Bekijk deze rechtsboven op deze pagina terug.