Suriname 45 jaar onafhankelijk, maar niet in feeststemming: 'Voor gewone man en vrouw is het er diepe ellende'

Het zou een groot feest moeten zijn, de 45ste verjaardag van de Surinaamse onafhankelijkheid van Nederland. Maar het is een feest in mineur. "Er is geen geld om te feesten, er zijn geen omstandigheden om te feesten", zegt journalist Iwan Brave.

Toch worden tal van buitenlandse gasten uitgenodigd, onder wie onze eigen minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok. Hij noemde het Suriname van Desi Bouterse 2 jaar geleden nog een 'failed state', wat hem veel kritiek opleverde. Inmiddels is de opvolger van Bouterse Chan Santhoki bezig met puinruimen. Een ondankbare taak, waarbij hij steun van andere landen kan gebruiken.

Sardines en pindakaas zijn luxegoederen

"Voor de gewone man en vrouw is het diepe ellende." Zo schetst Trouw-correspondent Iwan Brave somber de situatie in Suriname op het moment dat het land 45 jaar onafhankelijkheid viert.

"Je moet je voorstellen: voor Nederlandse begrippen betaal je nu 10 euro voor een liter brandstof. Twee jaar geleden was een potje bruine bonen nog 8 Surinaamse dollar, nu 25. Dingen als sardines en pindakaas, simpele dingen, zijn luxegoederen voor veel mensen."

Wanbeleid van Bouterse

Hoe het zover kon komen? Voorbeelden van het wanbeleid van Bouterse zijn er volop. En juist dat beleid heeft 45 jaar onafhankelijke Surinaamse politiek gedomineerd. "Bouterse heeft een bankroet-hattrick gescoord", analyseert Brave cynisch.

Wat hij verkeerd heeft gedaan? "Lenen, lenen, lenen", zegt Brave. "Maar ook zoveel kasreserves opmaken dat de Surinaamse Dollar geen dekking meer had, of heeft. En dan gaat het hard met de koers. Je moet je voorstellen dat je wakker wordt en je spaargeld ineens 20 procent minder waard is."

Geld verdwenen

Met allerhande populistische maatregelen wist Bouterse lang populair te blijven, legt Brave uit. Zo vertienvoudigde hij de kinderbijslag en verdrievoudigde hij de hoogte van de AOW. "Al moet ik daar wel bijzeggen dat de mensen onder president Venetiaan maar 3 dollar per kind kregen."

"Ook kwam er gratis zorg maar de vraag is aan waar je het allemaal van gaat betalen", vervolgt hij. "Uiteindelijk is er veel geld verdwenen in de zakken van de politiek en aan de NDP gelieerde mensen", zegt hij, waarmee hij verwijst naar de partij van Desi Bouterse.

Nieuwe wind

Intussen heeft er een wisseling van de wacht plaatsgevonden en heeft president Chan Santhoki na een verkiezingsoverwinning het roer van Bouterse overgenomen. Een meerderheid van de bevolking was van mening dat de politiek van Bouterse niet was vol te houden.

Maar het optimisme dat toen heerste neemt wel snel af, merkt Brave. "Santokhi heeft een beter Suriname beloofd en als met zijn aantreden alles verdubbelt in prijs, dan beginnen de mensen gauw te zeggen: dit was niet de bedoeling."

Geen inkomsten

"De meeste mensen dachten: onder Santhoki wordt alles allemaal beter", vervolgt hij. "Maar de komende jaren gaan we dat nog voelen, dat faillissement. Want je hebt gewoon geen inkomsten. Er is geen productie. Er is een coronacrisis."

"En president Bouterse heeft toekomstige inkomsten uit olie verpand. We hebben staatsolie. Er is zoveel geleend dat die toekomstige inkomsten zijn verpand, ook met goud. Santokhi is aan de macht, maar hij heeft geen inkomsten."

Handel weer vlot trekken

Om het land vlot te trekken moeten er nu vooral zaken gedaan worden, ziet Brave. "De viering staat in het kader van internationale business", zegt hij. "In dat licht moet je het bezoek van minister Blok aan Suriname zien."

Want die handel met Nederland, die was onder Bouterse helemaal stilgevallen 'want Bouterse had de deur dicht gegooid voor Nederland', legt Brave uit. "En daar hebben we allemaal onder moeten lijden."

Lening IMF

Het land staat dus met de rug tegen de muur en is bereid naar het IMF te stappen. Maar ook dat heeft een prijs, legt Brave uit. "Het IMF is bereid over de brug te komen met een lening van 650 miljoen Amerikaanse Dollars, maar stelt wel eisen."

"Subsidies moeten verdwijnen, er moeten reëele prijzen worden berekend voor water en licht. En waarschijnlijk moeten mensen ook betalen voor hun zorgverzekering. Als het IMF de lening goedkeurt, betekent het dat burgers het nog meer zullen voelen in hun zakken."

Bredere wereldoriëntatie

De uitnodiging aan Blok om deel te nemen aan de onafhankelijkheidsviering wil Brave niet als toenadering zien. "Voor ons was Nederland nooit weg. Het was alleen politiek lastig omdat Bouterse van zijn persoonlijke zaak een Surinaamse zaak heeft gemaakt, waar we allemaal onder moesten lijden."

Wel heeft de afstand die Bouterse van Nederland nam iets positiefs opgeleverd, besluit Brave. "We hebben een bredere wereldoriëntatie gekregen. Ik hoop wel dat we dat gaan vasthouden. Want laten we eerlijk zijn, Nederland is niet de betrouwbaarste partner geweest in het verleden."