Succesvol scheiden van een Siamese tweeling: het lukte in 1954 bij de Nederlandse Tjitske en Folkje 

Een duivels dilemma voor de vader van een Siamese tweeling in Engeland, een tweeling die als ze niet gescheiden worden, weinig overlevingskansen heeft. Het doet denken aan het verhaal van de Friese Siamese tweeling Tjitske en Folkje de Vries.

In 1954 stonden de ouders van Tjitske en Folkje voor hetzelfde dilemma als de loodzware keuze die de alleenstaande vader Ibrahima Ndiaye nu moet maken. De ouders van de Friese Siamese tweeling besloten destijds de operatie om hen te scheiden wél te laten uitvoeren. En dat lukte. Ondanks de grote risico's die de artsen van het Provinciale Diakonessenziekenhuis vreesden, kon de tweeling, als een van de eerste Siamese tweelingen ter wereld, gescheiden worden. En dat was wereldnieuws.

'In 1953 was er nog geen echo'

Toen huisarts Jack Wijthoff in november 1953 halsoverkop naar een bevalling werd geroepen, kende Nederland nog geen Siamese tweelingen. Bij het zien van de dikke buik van mevrouw De Vries moest de huisarts wel aan een tweeling denken. Toch kon hij maar één hartje horen.

De zoon van Jack Wijthoff, Erik, vertelt: "Mensen vragen mij nog weleens: 'Waarom heeft uw vader niet een echo laten maken?' Maar die was er in 1953 nog niet. Je moest alles met je handen en je gevoel doen." En ondanks Jack Wijthoffs ervaring in het begeleiden van bevallingen, stond hij nu voor een raadsel.

Eerste Siamese tweeling in Nederland

De baby leek voorspoedig naar buiten te komen, maar bleef vanaf haar borstkas tot aan de navel vastzitten. De huisarts dacht aan een navelbreuk. "Mijn vader moest wat doen", vertelt zoon Erik. "Toen is hij met z'n hand naar binnen gegaan en daar voelde hij nog een baby. Die lag in dwarsligging, die kon er nooit uit."

Huisarts Wijthoff moest wat manoeuvreren, een dwarsliggend armpje rechtleggen, maar toen kwam daar zowaar een tweede kind naar buiten, dat vast zat aan de eerste. De eerste Nederlandse Siamese tweeling was geboren.

Operatie was maar zelden succesvol

Huisarts Jack Wijthoff had een huzarenstukje afgeleverd met zijn werk. "Ik was in die tijd 9 jaar en ik had ook nog broers en zusjes. Wij als kinderen zeiden: 'Houd nou eens op met die tweeling, wij zijn er ook nog!'" vertelt zoon Erik. Maar er wachtte een nog grotere uitdaging. De ouders besloten dat er op deze manier voor de tweeling geen leven inzat, dus zetten in op een operatie die de twee zou scheiden. Zo'n operatie was maar zelden uitgevoerd.

'Mag je één kind opofferen om de ander een leven te geven?'

Buitenlandse expertise werd ingeroepen en uiteindelijk stond een half jaar later een team van zeven artsen klaar om de operatie uit te voeren. In de wetenschap dat de ingreep mogelijk het leven van een van de twee meisjes zou kosten. Ook huisarts Jack Wijthoff had zijn twijfels. 'Als ze met z'n tweeën levensvatbaar zijn mag je dan één kind opofferen om de ander een leven te geven?', schreef hij in zijn dagboek.

Gelukkig blijkt de operatie succesvol en leven de twee tweelingzussen sindsdien een gezond leven. De artsen van het Provinciale Diakonessenziekenhuis krijgen internationale lof, voor een van de eerste succesvolle scheidingen van een Siamese tweeling.