Stilstand dreigt in Zwammerdam als politiek belangrijk beleid op 'pauze' zet: 'Alle landelijke problemen spelen zich hier in postzegelformaat af'

Jongeren trekken weg door een tekort aan huizen en boeren maken zich zorgen over de toekomst. In Zwammerdam zijn landelijke problemen dagelijks zichtbaar. "We staan op de rand van de afgrond."

Gaat Nederland op slot nu we geregeerd worden door een demissionair kabinet? In de komende weken stemmen de leden van de Eerste en Tweede Kamer over onderwerpen die controversieel verklaard worden. Over deze onderwerpen mag het kabinet geen besluiten meer nemen. Zo dreigen de spreidingswet, stikstofplannen en woningbouwplannen in de koelkast gezet te worden tot er een nieuw kabinet is. Voor Zwammerdam, een dorp met zo'n 2.000 inwoners in het Groene Hart, zou dit problematisch zijn.

Nog langer wachten

Karien ter Meer en Jozef Kindt trekken namens de Belangenvereniging Zwammerdam al jaren aan de bel over de problemen in het dorp. Een van de grootste problemen is de woningnood. "Er zijn veel jonge gezinnen die hier eigenlijk willen wonen, maar zij trekken toch weg omdat er geen woningen zijn", vertelt Karien.

Volgens Karien zou het controversieel verklaren van de woningbouwplannen van Hugo de Jonge de problemen in Zwammerdam vergroten. "Door de val van het kabinet wordt de besluitvorming over woningbouw nog verder uitgesteld", vertelt ze. "Dat betekent dus nog langer wachten."

Geforceerd het dorp te verlaten

Dorpsbewoner Jeron Groeneveld heeft acht jaar ingeschreven gestaan voor een woning. "Je wordt bijna geforceerd het dorp te verlaten", vertelt hij. "Maar mijn leven is hier. Ik heb mijn vrienden en familie en zit bij meerdere verenigingen. Ik wil niet weg."

Toch hebben vrienden van Jeron het dorp uiteindelijk verlaten in hun zoektocht naar een woning. Deze uittocht van jonge mensen is volgens hem slecht voor de voorzieningen in het dorp. "We zijn als klein dorp heel blij dat er een bakker en een buurtsupermarkt is, maar het is de vraag of we dat zo kunnen houden als er mensen vertrekken."

'Op het punt van de afgrond'

Er was een plan voor de bouw van 120 nieuwbouwwoningen in Zwammerdam, maar hier zette de rechter onlangs een streep door. Enkele bewoners vreesden namelijk dat de buurt hierdoor minder leefbaar zou worden. Volgens de rechter moet er eerst meer duidelijkheid komen over de toekomstige parkeergelegenheid en verkeersafwikkeling in het gebied.

"Het algemeen belang sneeuwt zwaar onder bij het individueel belang", vertelt Jozef van de belangenvereniging. "Je ziet hoe desastreus dat hier uitpakt. Je ziet de voorzieningen afnemen. Het is er nu nog wel, maar we staan op de rand van de afgrond."

Nederland op slot

Burgemeester Liesbeth Spies van de gemeente Alphen aan den Rijn, waar Zwammerdam onderdeel van is, herkent de problemen: "In Zwammerdam heb je een levendige gemeenschap met mensen die iets voor elkaar over hebben. Maar als er geen nieuwe woningen komen, dan komen er ook geen nieuwe kinderen. En dan kun je geen nieuw voetbalteam opstellen, gaat de toneelvereniging ter zielen en kan de buurtsuper niet meer blijven draaien."

Volgens haar is het dan ook belangrijk dat de woningbouwdossiers niet controversieel verklaard worden door de Eerste en Tweede Kamer. "Mensen hebben een dak boven hun hoofd nodig. Dat betekent dat er gebouwd moet worden en dat er snel gebouwd moet worden. Nederland kan het niet hebben dat het land op slot gaat."

Stikstofproblematiek

Naast de woningnood speelt ook de stikstofproblematiek in Zwammerdam. Het dorp ligt namelijk naast de Nieuwkoopse Plassen, een beschermd Natura 2000-gebied. "Dit is natuurlijk prachtig, maar het geeft ook z'n uitdagingen", zegt Karien van de belangenvereniging.

Jan en Sari Burggraaf hebben een melkveehouderij in het dorp met zo'n honderd koeien. "Het is moeilijk om melkveehouder te zijn in deze tijd", vertelt Jan. "Er is maar weinig zekerheid voor de komende jaren. Mogen we hier blijven? Is er nog wel toekomst voor ons?"

'We willen duidelijkheid'

Volgens Jan heerst er onzekerheid onder de boeren in Zwammerdam: "Er is acceptatie dat er wat moet gebeuren en daar zijn we al veel langer mee bezig. Maar we zouden zo graag hebben dat er duidelijkheid komt over waar we over bijvoorbeeld twintig jaar moeten staan. Dan kunnen we vooruit, dan hebben we een doel.''

Jan zou dan ook graag meer duidelijkheid ontvangen vanuit de overheid. "Op dit moment kun je bijvoorbeeld ook niet echt investeren in de toekomst. Omdat de regelgeving omtrent stikstof heel onduidelijk is." Deze onzekerheid heeft een grote impact, voegt Sari toe. "Het doet me erg veel. Ik merk dat ik me steeds meer moet verdedigen omdat ik boer ben."

In de steek laten

Burgemeester Spies herkent de onzekerheid van het boerengezin. Ze hoopt dan ook dat het stikstofdossier niet controversieel verklaard wordt: "Boeren kunnen niet langer in onzekerheid verkeren, die hebben de behoefte aan duidelijkheid en toekomstperspectief."

"De boeren willen weten of ze door kunnen boeren met innovaties of dat ze gebruik kunnen maken van een uitkoopregeling", legt ze uit. "Maar als we opnieuw op geen enkele vraag een antwoord kunnen geven, dan laten we deze mensen in de steek. Dan kunnen ze geen investering doen en staan ze stil."

Alle tegenslagen overwonnen

Zwammerdam kijkt dus gespannen naar het eventuele controversieel verklaren van de woningbouw- en stikstofplannen in de komende weken. "Nederland kan het niet hebben dat het land op slot gaat", vertelt Spies. "Dat we met z'n allen nog langer moeten wachten op belangrijke doorbraken voor bepaalde dossiers. We moeten laten zien dat de urgente vraagstukken van oplossingen voorzien worden."

Ondanks alles blijft Jozef van de belangenvereniging positief: "Er is hier een enorm sterke sociale basis. Tot nu toe hebben we alle tegenslagen overwonnen. Met een beetje woningbouw zijn we zo weer boven jan."