Steeds meer 55-plussers in financiële nood: 'Mijn lijfrente bedoeld voor mijn pensioentje is nu al op'

Steeds meer 55-plussers hebben financiële problemen en zullen bij het bereiken van de AOW-leeftijd nog verder in financiële nood komen. Door regelgeving ontstaan er onvoordelige situaties voor hen. Zo ook voor de Mikail Gören en Jos Theunissen.

"Ik heb mijn eigen lijfrente moeten aanspreken om nog rond te komen. Eigenlijk was dat bedoeld voor mijn pensioentje, maar dat is nu al op", vertelt Jos. Ook Mikail heeft het financieel lastig. Ze maken deel uit van de 147.000 huishoudens in Nederland die een laag inkomen hebben en die een grotere kans hebben langdurig werkloos te blijven.

Gekort op uitkering

Mikail leefde al op het minimum, maar toen daar nog een derde vanaf ging kwam hij in de financiële problemen terecht. Hij zorgt voor zijn thuiswonende zoon met autisme, die veel begeleiding nodig heeft. Doordat zijn zoon thuis woont, wordt Mikail gekort op zijn uitkering.

"Zodra je kind 21 jaar wordt en nog thuis woont, kort de gemeente op je uitkering, of je kind nu wel of niet werkt. Maar er wordt verwacht dat je kind kan meebetalen aan het huishouden. Maar bij ons is dat niet het geval. Zo word je eigenlijk gewoon gestraft als ouder omdat je een kind van 21 jaar of ouder hebt in huis hebt."

'Vermalen door overheid'

Ook Jos heeft het financieel lastig sinds hij zijn baan na de crisis van 2008 kwijtraakte. Na het overlijden van zijn vrouw komt hij in de ziektewet en omdat hij niet meer kan werken belandt hij in de WIA. Zijn uitkering valt veel lager uit dan gedacht, waardoor hij inmiddels ook geen pensioen meer opbouwt.

"Ieder jaar mis ik door foute WIA-berekingen 6000 euro. Ik heb er recht op, maar ik krijg het niet. Je denkt, je hebt een baan, je werkt hard en probeert het goed te doen. Maar dan word je ontslagen, je komt in de ziektewet; het voelt als een vrije val. Ik voel me vermalen door de overheid."

'Inkomen is nog lager dan het was'

Nadja Jungmann ziet vaker situaties als die van Jos en Mikail. Ze is lector Armoede Interventies bij de Hogeschool Utrecht. "Op dit moment leeft iets meer dan 10 procent van de 55-plussers op een laag inkomen van 1090 per maand, voor een stel is dat 1530. En een op de vier jonge senioren heeft nu een uitkering. Dat is wel heel veel."

"En nu blijkt ook nog dat veel uitkeringen voor hen zijn verlaagd. Dus daardoor is hun inkomen nog lager dan dat het al was."

Onderzoek naar wijziging wetten

De financiële positie is volgens Jungmann afhankelijk van een opeenstapeling aan omstandigheden. Het is een groep die minder makkelijk opnieuw aan een nieuwe baan komt. Daarnaast eisen lichamelijke klachten door ouderdom sneller hun tol. Ook spelen de woonlasten mee; het is bijvoorbeeld maar de vraag hoe je na scheiding aan een betaalbaar ander huis komt.

De lector denkt dat het goed is om te onderzoeken of een aantal wetten gewijzigd kunnen worden. "Bijvoorbeeld die over de WIA en de bijstand. Dat je daar bijvoorbeeld voortaan niet meer op gekort wordt als je maar 20 procent arbeidsongeschikt bent. Zo ontvangen deze mensen meer steun. Ook moet er gekeken worden naar hoe de vaste lasten lager kunnen."

Rechtszaak aangespannen

En wat betreft de kostendelersnorm waardoor je wordt gekort op je bijstandsuitkering als je inwonende kinderen hebt boven de 21 jaar? "Daar moeten we ook naar kijken", vindt Jungmann. "Want wat als de kinderen om een of andere reden niet genoeg verdienen, wat als ze niet op zichzelf kunnen wonen door het tekort aan woningen?"

Mikail nam zelf al initiatief en besloot een rechtszaak aan te spannen, met succes. "Toen ik merkte dat ik het niet kon redden, ben ik gaan solliciteren bij de cliëntenraad van Werk en Inkomen in Rotterdam. Inmiddels ben ik daar de voorzitter. Al die regels die de ambtenaren kunnen zien, kan ik nu ook zien."

Wegnemen zorgen

"Toen ben ik veel beleidsregels tegengekomen waar ik niks van wist. Allemaal uitzonderingen waar ik nog nooit eerder van had gehoord. Ik heb die beleidsregels helemaal uitgepuzzeld. Als ik dat niet had gedaan had ik de rechtszaak nooit gewonnen."

Mikail vindt dat regels zoals de kostendelersnorm anders moeten. "Of de hele wet afschaffen, of alleen het kind korten, en niet de hoofdbewoner. Dat voorkomt dat ouders bij het kind geld moeten lenen. Op die manier kan je een hoop zorgen wegnemen."