Sociaal werker Bree werkt vanuit het principe van 'community building': 'Ik wil mensen bij elkaar brengen'

"Ik kan je niet laten zien wat ik met mijn werk voorkom, maar ik kan je wel laten voelen hoe belangrijk het is dat mensen elkaar én een aanspreekpunt hebben in hun wijk." Een gesprek met sociaal werker Bree Tahapary (38) over het belang van zijn werk.

Het is rustig op straat in de Tilburgse Kruidenbuurt-West, dat is altijd op woensdagochtend als Bree zijn rondje door de wijk maakt. Maar de mensen die hij tegenkomt, kennen de buurtondersteuner bij zijn naam. En hij hen ook. Enthousiast begroeten ze elkaar.

Uitdagingen in de wijk

Bree groeide zelf op in de Kruidenbuurt en woonde er tot zijn achttiende. Nu is hij sinds 2 jaar terug in de wijk als sociaal werker bij ContourdeTwern. Dat is een welzijnsorganisatie met locaties in Noord-Brabant en Zuid-Holland.

Van de 1.000 huishoudens in 'zijn' wijk woont 93 procent in een sociale huurwoning. Armoede, eenzaamheid en vervuiling zijn grote uitdagingen voor de wijk. Daar probeert Bree samen met zijn collega's iets aan te doen.

Even frisse neus halen

Hoe het thuis gaat, sinds ze elkaar gesproken hebben, vraagt Bree tijdens zijn rondje door de wijk aan een oudere vrouw die met haar buurvrouw even een frisse neus haalt op deze zeldzaam zonnige dag. "Niet goed", verzucht ze. "Het gaat van kwaad tot erger."

De vrouw kijkt uit naar het gesprek dat ze volgende week hebben. Ze heeft dat echt nodig, want zo kan het niet langer, laat ze weten. Bree verzekert haar ervan dat ze elkaar snel zien, en dat ze samen op zoek gaan naar mogelijkheden die rust brengen in de situatie. Iets geruster vervolgen de twee hun wandeling.

Dilemma van sociaal werker

"Dit is meteen een voorbeeld van een hele lastige situatie", vertelt Bree, als hij verder loopt. "Deze mevrouw verleent mantelzorg aan haar man, maar dat leidt tot veel spanningen tussen de twee. En nu heeft zij onlangs zelf te horen gekregen dat ze ongeneeslijk ziek is."

Het laat meteen ook een dilemma zien waar je als sociaal werker tegenaan loopt, vertelt hij. "Ik ben geen hulpverlener, maar iemand die mensen verbindt en meedenkt. Als iemand bijvoorbeeld een bepaalde vorm van zorg nodig heeft, leg ik uit waar diegene terecht kan. Ik bied een luisterend oor, maar zorg kan ik zelf niet verlenen. Terwijl mensen dat soms wel verwachten."

'Samenleving is veranderd'

En dat snapt hij ook wel: "De samenleving is veranderd. Veel van de mensen die ik spreek zijn opgegroeid in een verzorgingsstaat, waarin de overheid veel verantwoordelijkheid nam voor het welzijn van haar burgers. Dat zijn ze gewend."

"Maar de afgelopen 10, 15 jaar zijn er in de politiek andere keuzes gemaakt", ziet de sociaal werker. "Er zijn minder mensen beschikbaar, met minder tijd. Een gevolg is dat van burgers wordt verwacht dat ze veel meer zelf regelen dan 'vroeger' het geval was, dat ze zelfredzamer zijn. Bij een groot gedeelte van de samenleving lukt dat simpelweg niet of niet meer."

Niet verrast door PVV-winst

Het is mede daardoor dat de verkiezingsuitslag van afgelopen november, waarin de PVV de grote winnaar werd, hem totaal niet verraste. Hij was eerder ontdaan door de grote hoeveelheid reacties van mensen die de uitslag niet hadden zien aankomen.

"Ik denk dat geen mens nog verrast zou zijn als ze een tijdje zouden meelopen en -luisteren met de gesprekken die ik voer hier in de wijk en achter de voordeuren", vertelt Bree. "Er heerst zoveel onvrede over dingen die het gevolg zijn van politieke keuzes in de afgelopen jaren."

Leven op oplossoep

Hij vertelt over bewoners die onlangs in paniek naar hem toekwamen omdat hun energiekosten ineens ontzettend waren gestegen, na een aanpassing rond de warmtevoorziening in de wijk. Of de coffeeshop die er mogelijk zou komen, zonder dat de zorgen van omwonenden van tevoren werden gehoord. Uiteindelijk droeg het protest vanuit de gemeenschap eraan bij dat het plan niet doorging.

Het gaat ook over een meneer zonder sociaal netwerk die een gebroken been heeft en niet zelfstandig kan douchen. Hij heeft met moeite een paar uurtjes thuiszorg weten te regelen, zodat hij twee keer per week kan douchen. Fysiek boodschappen doen lukt hem niet, online winkelen snapt hij niet. Met als gevolg dat hij al weken leeft op oplossoep. "En dit zijn alleen maar voorbeelden van de afgelopen dagen."

Community building

"Dat mensen ontevreden zijn, vind ik dan ook begrijpelijk", zegt Bree. "Ze hopen dat er iets verandert door hun stem op Geert Wilders. Dat ze in de toekomst wél de hulp krijgen die ze nodig hebben. Die hoop op verandering biedt tegelijkertijd kansen. We hoeven namelijk niet op de politiek te wachten om positief verschil te maken. Er zijn talloze voorbeelden van bewonersinitiatieven en vrijwilligers die dit dagelijks doen. "

Waar het vaak misgaat bij beslissingen vanuit de Rijksoverheid, de gemeente of instanties, is dat de mensen om wie het draait meestal niet het startpunt zijn van een idee, ziet de sociaal werker. Hij legt uit dat hij en zijn collega's daarom werken vanuit het principe van 'community building'.

'Verkeerde volgorde'

"Dat betekent dat je start met een idee vanuit de gemeenschap, bij de mensen die in de wijk wonen, in plaats van een idee vanuit bijvoorbeeld een gemeente of woningcorporatie. Eigenlijk kun je dan pas praten over wat er moet gebeuren in een wijk", vindt hij. "Degenen die daar iets over kunnen zeggen, zijn de mensen die er wonen."

Toch gebeurt het vaak niet in die volgorde: "Er wordt een opdracht geformuleerd, er is een aanbesteding, er wordt een bureautje ingevlogen dat de vraag krijgt: 'We moeten íets met inwoners, met burgerparticipatie, wat kunnen we doen?' Dan gaan ze langs de deuren met een enquête, halen behoeftes op, maar vervolgens komt dit helemaal niet van de inwoners zelf. We staan voor meerdere maatschappelijke opgaven, van bestaansonzekerheid en vergrijzing tot migratie en tekorten in de zorg. Voor de oplossingen kunnen we niet om de mensen en gemeenschappen zelf heen."

Moestuin voor de buurt

Ondertussen stopt Bree bij een eengezinswoning, de enige in de straat met een geveltuintje, omringd door een wit stalen hekje. "De mevrouw die hier woont benaderde me vorige week, omdat ze op een grasveldje achter haar woning een moestuin wil aanleggen die ze samen met andere buurtbewoners kan onderhouden. Ik had beloofd om met haar mee te denken over hoe we dat in gang kunnen zetten."

Enthousiast doet de vrouw open en begroet Bree alsof ze hem al jaren kent. "Kom, loop met me mee, ik laat het even zien." Samen lopen ze over het veldje, dat nu nog bezaaid is met afval van voorbijgangers. "Ik wil dat dit een fijne plek wordt voor de mensen die hier wonen, waar we samen aan de slag kunnen", zegt ze.

Met tijd en aandacht

Met Bree spreekt ze af dat hij haar ondersteunt met de benodigde flyers voor een bewonersbijeenkomst over de moestuin, en dat hij schakelt met de wijkregisseur van de gemeente voor wat praktische zaken. Ze is enthousiast, en praat volop over hoe ze het allemaal voor zich ziet.

"Tijd is echt een uitdaging", vertelt Bree, als we afscheid van haar hebben genomen. "Eigenlijk moeten we alweer op mijn volgende afspraak zijn, maar soms wil je iemand niet afkappen. Je merkt hoe fijn iemand het vindt om even haar of zijn verhaal te delen."

'Vertrouwen herstellen'

De enige manier om het vertrouwen van burgers te herstellen is door je te verdiepen in andermans leefwereld. Door verbinding te maken en in gesprek te gaan, daar is Bree van overtuigd en dat probeert hij ook zoveel mogelijk te doen in zijn werk.

"Ik wil mensen bij elkaar brengen, een gesprek stimuleren", vertelt hij er over. Daarom organiseert Bree eens in de week een 'koffiemoment' voor wie maar wil komen, in het huismeesterkantoor in een van de flats in de wijk. Daar sluit hij zijn dag als sociaal werker af.