Snel smeltende gletsjers hebben ook gevolgen voor Nederland

Nieuw onderzoek toont aan dat elk beetje extra opwarming het doodvonnis betekent voor meer gletsjers, bijvoorbeeld in de Alpen. En dat heeft ook gevolgen voor Nederland.

Overal ter wereld verkeren gletsjers in zeer slechte toestand. Dat is de conclusie van een onderzoek dat gisteren in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Science werd gepubliceerd. Aan de hand van heel nauwkeurige modellen laat het onderzoek zien hoe de 215.000 gletsjers die de aarde rijk is, zich de komende decennia gaan ontwikkelen.

3 graden

Zelfs als alle doelen uit het in 2015 afgesloten Parijs-akkoord worden gehaald en de aardopwarming onder de 1,5 graden blijft, gaat de helft van alle gletsjers verloren, zo voorspellen de betrokken onderzoekers.

Maar op dit moment zit de aarde op koers richting een opwarming van bijna 3 graden, en in dat geval zullen ruim tweederde van alle gletsjers verdwijnen. Zeker veel kleinere Europese gletsjers zijn dan gedoemd.

"Dit nieuwe onderzoek is in lijn met eerdere studies", zegt klimaatwetenschapper Roderik van de Wal van de Universiteit Utrecht. "Gletsjers kunnen niet warmer worden, het enige wat ze kunnen doen als de omgevingstemperatuur boven de 0 graden komt, is smelten."

Dramatisch verschil

"En hoe dunner het ijs van de gletsjer wordt, hoe sneller het smelten gaat. De hellingshoek wordt ook steeds steiler en daardoor gaat het smeltwater harder stromen. Het wordt een zichzelf versterkend effect. Daarom zijn gletsjers zo gevoelig voor klimaatverandering."

Gletsjers waren een van de eerste bewijzen dat er sprake was van een snelle opwarming van de aarde, vertelt Van de Wal. "Als je nu kijkt naar de gletsjers in de Alpen, dan is het verschil met pakweg 100 jaar geleden dramatisch."

Waterhuishouding

Hydroloog Niko Wanders, een deskundige dus op het gebied van waterhuishouding, zegt dat de smeltende gletsjers in de Alpen ook directe gevolgen voor Nederland hebben. "Het feit dat er minder sneeuw in de Alpen valt, maar ook dat de gletsjers dreigen te verdwijnen, dat heeft allemaal effect op ons land. We hebben het smeltwater nodig dat uit de bergen komt. Nu komt dat in de vorm van regen, maar wij willen liever smeltwater. Dat kunnen we in de lente en in de zomer gebruiken."

De kritieke massa van de gletsjers wordt steeds kleiner, daardoor gaan de gletsjers steeds minder smeltwater geven, legt de hydroloog uit. "Nu is dat nog een voordeel omdat ze juist meer water brengen, maar straks droogt dat letterlijk op."

'Schrikbarend'

Wanders is vooral verrast door de snelheid waarmee de gletsjers smelten. "De richting was al duidelijk, maar dit gaat wel heel snel. Dat is schrikbarend." Wanders probeert zich te focussen op datgene waarmee hij met zijn deskundigheid kan bijdragen. "Als ik me teveel op het andere concentreer, is het niet te doen", vertelt hij.

De hydroloog vindt dat we ons goed moeten voorbereiden op toekomstscenario's. "We moeten echt zorgen dat klimaatverandering zo langzaam mogelijk gaat. Sommige schade zullen we inmiddels ook moeten accepteren, als we maar voorbereid zijn."

Duitsland en Zwitserland

"Daarnaast is het ook belangrijk om te kijken wat in andere landen om ons heen gebeurt", stelt Wanders. "Ook Duitsland en Zwitserland hebben het water uit de Alpen nodig. Als zij extra water gebruiken, geeft dat mogelijkerwijs nog meer problemen voor ons."

Tot slot is er ook positief nieuws: als de verdere opwarming van de aarde beperkt blijft, heeft dat ook direct effect op het tempo waarmee de gletsjers smelten. Zelfs vermindering van tiende graden maakt uit in dit scenario.