Slechte arbeidsvoorwaarden voor pakketbezorgers verbeteren maar niet: '25 cent extra per pakketje zou genoeg zijn'

Met de feestdagen voor de deur en winkels die om 17 uur sluiten, zullen veel mensen meer pakketjes bestellen. Maar al jaren zijn er grote misstanden in de bezorging en daar wordt te weinig aan gedaan, zeggen de bond voor pakketbezorgers en de PvdA.

PostNL kwam vorige week nog in de problemen in België. Een inval in een depot naar aanleiding van berichtgeving van Het Laatste Nieuws leidde tot een inval, waarna het depot in Wommelgem werd gesloten. De Belgische krant ging er weken undercover en zag hoe bezorgers werden uitgebuit.

Onderaannemer

PostNL werkt met zo'n 600 bezorgondernemers, naast de mensen die direct bij PostNL in dienst zijn. Jeroen Spelt werkt voor zo'n onderaannemer. Dat betekent dat PostNL het werk uitbesteedt. 40 uur per week rijdt hij door Leiden met pakketjes.

Jeroen is blij met zijn werk, daar is geen twijfel over: "Ik rij met plezier rond en vind het leuk dat je contact hebt met de mensen. Je brengt pakketjes bij de mensen thuis en je ziet mensen in de buurt."

Strenge controle

Jeroen is in dienst bij een onderaannemer en heeft ook gewoon sociale verzekeringen, maar is daarmee niet het gemiddelde voorbeeld. Vorig jaar nog concludeerde de Inspectie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid dat er in 9 van de 10 gevallen misstanden zijn bij onderaannemers van pakketbezorgers. Jeroen merkt wel dat er streng op hem gelet wordt.

Hij bezorgt zo'n 200 pakketjes per dag, zo'n 30 pakketjes per uur. Hij heeft dus een grove 2 minuten per pakketje: voor het rijden, parkeren, uit de bus halen, aanbellen en weer doorgaan. Via zijn scanner wordt hij in de gaten gehouden. "Als mijn baas ziet dat ik langer doe over elke stop, krijg ik dat te horen. Als dat te vaak gebeurt, kan je gewoon je wijk kwijtraken." Als hij harder gaat werken, krijgt hij niet meer betaald.

Doorrijden zonder pauze

Ook op het depot is er hoge werkdruk, vertelt Jeroen. "Omdat je gedurende je werkdag zo weinig tijd hebt per pakketje wil je je bus goed inpakken, zodat alle 200 pakketjes op de goede volgorde liggen voor je route." Dat kost hem in ieder geval langer dan een uur, vertelt hij. "En als je een uur bezig bent, komt er iemand van PostNL naast je staan en dan wordt er aangegeven dat je sneller moet, maar dat kan niet."

Met Sinterklaas en Kerst in aantocht, en Black Friday net achter de rug, is de druk enorm. "Afgelopen zaterdag heb ik de hele dag gereden zonder pauze. Als ze via de scanner zien dat je langer dan een kwartier niks doet, gaat PostNL vragen bij je baas wat er gebeurt."

Lagere betaling voor bezorgers

Door corona is de drukte enorm toegenomen: PostNL bezorgde in 2020 een recordaantal pakketten. Ondertussen profiteren de bezorgers daar niet van. Er bestaat het idee dat de bezorgers altijd meer pakketjes kunnen bezorgen, maar er zijn maar een aantal uren in een dag. Dat ziet ook voorzitter Ruud Wassenaar van de Belangenvereniging voor Pakket Distributie (BVPD).

"Vorig jaar is PostNL meer gaan vragen voor de pakketbezorging. Tegelijkertijd zijn ze de bezorgers minder per pakketje gaan betalen. Het idee is dat je meer pakketjes kan bezorgen als je dat wil, en op die manier zou je meer geld kunnen verdienen om te compenseren voor de lagere betaling."

'Ik hou dit niet vol'

Jeroen is 44 jaar, wat betekent dat hij nog ruim 20 jaar moet werken. "Dat hou ik niet vol", vertelt hij. Hij heeft soms wel plezier in zijn werk, maar kan niet de rest van zijn leven zo doorgaan. "Ik blijf op dit niveau verdienen, ik zal nooit meer omhooggaan. Thuis wil ik het er niet over hebben."

Hij zou ook bij PostNL in dienst kunnen gaan, maar dat wil hij niet. "Dan krijg je een vast bedrag betaald per maand, maar dat is veel minder dan ik nu verdien. Je hoeft ook minder pakketjes te doen, maar je gaat er ook honderden euro's op achteruit."

Persoonlijk tegengewerkt

Ruud Wassenaar sleepte met de BVPD PostNL voor de rechter omdat de betaling per pakket te laag is. "Als ze 25 cent per pakketje meer zouden betalen, zou het al genoeg zijn. Dan kan een bezorger tijdens zijn werkdag nog even naar het toilet of een broodje eten." Naast voorzitter van de belangenvereniging, is Ruud zelf ook bezorgondernemer.

Zijn bedrijf bezorgde eerst ook pakketjes voor PostNL, maar deze overeenkomst werd na 16 jaar door PostNL beëindigd. "PostNL heeft nu geen vertrouwen meer in de samenwerking met mij en mijn bedrijf, omdat ik als voorzitter van de BVPD PostNL voor de rechter heb gesleept." Zo wordt hij nu persoonlijk geraakt door iets wat hij namens een groep bezorgers doet.

PostNL herkent bevindingen niet

PostNL geeft aan zich totaal niet te herkennen in de bevindingen, ook niet van de Inspectie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. "Heel soms is er misschien een uitzondering waarbij er dingen mis zijn, maar 9 van de 10 gevallen, dat herkennen wij echt totaal niet", zegt woordvoerder Ivar Noordenbos.

PostNL werkt met 600 bezorgondernemers die verantwoordelijk zijn voor 72,5 procent van de routes waarop pakketjes worden bezorgd. De rest van de bezorgers heeft een overeenkomst met PostNL zelf, als zzp-er of als werknemer.

Pasje en scanner

Hoeveel bezorgers onder die ondernemers hangen kan PostNL niet aangeven. Iedereen heeft een pasje en een scanner, ook de bezorgers die voor onderaannemers werken. Hoeveel mensen dat zijn, deelt PostNL niet.

Wel zegt PostNL precies te weten wie er de depots binnenkomen en zegt PostNL van alle onderaannemers bewijslast te vragen waarin aangetoond moet worden dat bezorgers legaal in dienst zijn, iets dat illegale arbeid tegen moet gaan. Hoe ze dat bij onderaannemers van bezorgaannemers controleren, kunnen ze niet vertellen. Wel geeft PostNL aan dat ze overeenkomsten beëindigen met malafide bezorgondernemers.

PvdA stelt vragen

De PvdA heeft recent vragen gesteld aan staatssecretaris Dennis Wiersma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de situatie in de pakketbezorging. Volgens Wiersma gaat er in het komende jaar gekeken worden of er andere wet- en regelgeving nodig is.

De PvdA stelt een wetswijziging voor waarbij de regelgeving relatief eenvoudig kan worden aangepast om de arbeidsvoorwaarden beter te verankeren en pakketbezorgers te beschermen, maar de coalitie stemde tegen. Daarmee is het nu het wachten op de regeringsverklaring van een nieuw kabinet.