De schaakbond zet sterk in op schoolschaken. Alleen al in de regio Haarlem kwamen er in het afgelopen jaar vier verenigingen bij. Bij een schaakles voor kinderen op Basisschool De Zonnewijzer horen we wat de kinderen van de sport vinden. De toren bleek een populair stuk. "Omdat die zoveel stukjes af mag leggen", zei een van de kinderen. "Die kan heel goed schaak zetten", zei een ander. De kinderen vinden het spel mooi: "Een dag geschaakt is een dag niet geleefd", vertelt een moeder.
Nederlands topschaker Anish Giri was er heel dichtbij. Bijna was hij de eerste Nederlandse winnaar van het schaaktoernooi in Wijk aan Zee geworden sinds Jan Timman in 1985. Pas na twee potjes snelschaken moest hij z’n meerdere erkennen in wereldkampioen Magnus Carlsen. Schrale troost: het prijzengeld van ruim 16.000 euro mocht hij wel delen met de 27-jarige Noor.
In het kielzog van Giri zit het schaken bij de jeugd dus in de lift. De schaakbond zag de afgelopen jaren het ledenaantal onder de jeugd tot en met twintig jaar stevig toenemen. Uit cijfers van de schaakbond blijkt dat er in 2008 nog 5.364 jongeren lid waren van de bond, maar in 2018 zijn dat er al 10.275. Onder die ruim tienduizend schakers zijn nog altijd relatief weinig meisjes, al nam hun aantal tussen 2008 en 2010 verhoudingsgewijs wel sterk toe: van 638 in 2008 naar 2.268 in 2018.
Slimmer van schaken?
De vraag is wat al dat schaken kinderen brengt. Worden ze er slimmer van? Die vraag wordt nu zelfs wetenschappelijk onderzocht. Neurowetenschapper Martin Elderson doet voor de Rijksuniversiteit Groningen onderzoek naar de langetermijneffecten van schaken op jonge kinderen. Of zoals hij zelf zegt: "Wat is het effect van schaken op de ontwikkeling van het kind en wat is de relatie met schoolprestaties?" Hij onderzoekt de effecten van schaken op de ontwikkeling van kinderen door te kijken naar de uitvoerende functies van kinderen. Uitvoerende functies zoals plannen, strategie bepalen, zelfregulatie en concentratie.
Worden kinderen slimmer van schaken? Elderson durft het nog niet te zeggen. "Je hoeft niet slim te zijn om te kunnen schaken", zegt hij. Wel stelt hij dat uit eerder onderzoek is gebleken dat schakers een wat hoger IQ hebben dan niet schakers. We moeten nog even wachten op de definitieve antwoorden. Eldersons onderzoek ‘Worden kinderen slimmer van schaken?’ startte in 2017 en zal nog meerdere jaren lopen. Inmiddels doen wel al 300 scholen mee aan het onderzoek.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.