Plannen voor landelijke actiegroep om beter een vuist te maken tegen ongewenste windmolenparken

Nu de plannen voor het plaatsen van windmolens en zonneparken concreter worden, groeien de zorgen van omwonenden. "Het wordt een maanlandschap", zo luidt de kritiek. Actiegroepen willen zich landelijk verenigen zodat de overheid beter naar hen luistert.

"Het is een voorgekookte situatie, waar je pas op het laatst in wordt betrokken", vertelt omwonende Joost Groot. Hij schrok zich rot toen hij een foto zag waarop windmolens vlakbij de Amsterdamse woonwijk IJburg waren ingetekend. "Het einddoel wil iedereen. Die windmolens wil ook iedereen, maar niet zo dichtbij de woning."

Geen gehoor

Met andere bezorgde omwonenden heeft Groot de actiegroep Windalarm Amsterdam opgericht. Ze voelen zich niet gehoord en hebben zorgen over de gevolgen voor de omgeving en over hun gezondheid. "Maar de trein rijdt en als bewoner word je gewoon overreden", zegt Groot.

De actiegroep wil dat er wordt geluisterd naar hun bezwaren en alternatieven. Daarbij sturen ze ook aan op regionaal referendum als ze geen gehoor krijgen bij de politiek. Ze hebben zelfs een heel voorstel geschreven om de windmolens op zee te plaatsen.

Nationale actiegroep

De weerstand tegen windmolens is door heel Nederland zichtbaar. Van Deventer tot aan Rotterdam en van Haren tot aan Waalwijk; overal zijn actiegroepen actief. Dat dat juist nu gebeurt is niet verwonderlijk. De komende maanden zijn namelijk cruciaal in de besluitvorming nu de plannen concreter worden. Veel groepen voelen zich overvallen door de plannen voor de windmolens en parken met zonnepanelen, zoals die zijn opgesteld in de zogenoemde Regionale Energie Strategieën.

Online is dat ook zichtbaar in de vorm van verschillende protestpetities. Om samen een vuist te kunnen maken wil Groot met zoveel mogelijk verschillende actiegroepen optrekken. Die samenwerking bestaat al van noord tot zuid in Noord-Holland, maar moet als het aan hem ligt uitgroeien tot een nationale actiegroep. "We moeten ons verenigen met heel Nederland. Ze roepen nu heel hard dat er nog niets is besloten. Je ziet dat je als bewoner gepiepeld gaat worden."

Zonne-eilanden in het IJsselmeer

Henno Dasselaar trekt nu al samen op met de club uit IJburg. Hij vertegenwoordigt Stichting Kritisch Zijpe in de kop van Noord-Holland en kent het klappen van de zweep. Dasselaar heeft jaren geleden de Nederlandse Vereniging Omwonenden Windturbines opgericht en heeft daardoor ruime ervaring in de strijd tegen windmolens. "Als burger is het lastig om invloed te hebben. Er lijkt alsof er veel inspraak is geweest, maar het komt op mij zo over dat je alleen maar wat mag zeggen, maar de plannen sowieso gaan worden uitgevoerd."

Hij pleit voor een alternatief plan, waarbij in het IJsselmeer zonne-eilandjes worden aangelegd waardoor veel andere plannen in de Noordkop niet nodig zijn. "In eerste instantie was de provincie terughoudend, maar later vonden ze het toch wel interessant. Texel, Medemblik en Hollands Kroon vonden het wel sympathiek, maar andere gemeenten hebben zich er niet over uitgesproken." Daarmee lijkt het plan voorlopig niet haalbaar, maar Dasselaar zal ervoor blijven pleiten.

'Veel leed toegebracht'

De gemeenteraad Van Maasdriel loopt voorop in de besluitvorming en besloot eind november al dat er drie molens mogen komen. Locatie is aan de rand van het 275 inwoners tellende dorpje Hoenzadriel, dat grenst aan de A2. Dit tot boosheid van de dorpsbewoners, want ze vinden dat ze onvoldoende inspraak hebben gehad. "We worden omringd door windmolens en ik ga zelf tegen twee windmolens aankijken", zegt Ans Laheij van Windmolenvrij Hoenzadriel. Niet alleen Maasdriel, maar ook de omliggende gemeenten hebben namelijk plannen voor molens.

Ze hebben onder meer zorgen over het laagfrequente geluid van de molens. "Wat gaat dat doen met onze gezondheid", vraagt Laheij zich af. Via de Raad van State hopen de dorpsbewoners alsnog hun recht te behalen. Hun advocaat Anne van Nus verwacht dat de bestuursrechter serieus naar ze zal luisteren en hun punt een goede kans van slagen geeft. "Er wordt in deze zaak veel leed toegebracht en de bestuurder moet altijd het menselijk welzijn in het oog houden."

'Offer moet je brengen'

D66-raadslid in Maasdriel Tom van Engelen noemde het besluit tijdens de raadsvergadering in november juist 'historisch'. "Het is tijd om te handelen tegen de klimaatverandering. Onze kinderen leven langer in de toekomst dan wij." Hij was als oppositielid groot pleitbezorger van de komst van de molens. "Dat komt met een offer dat je vanuit je raam kan zien, maar dat offer moet je brengen."

Hij heeft één van de coalitiepartijen naar eigen zeggen overtuigd, waardoor er een meerderheid ontstond. Dat lukte onder meer doordat er wisselgeld voor de inwoners werd afgesproken. De windmolenondernemer staat 30.000 euro af voor projecten in de gemeente. Dat geld wat er anders niet zou zijn, kan onder meer worden besteed aan een speeltuin en de aanleg van een klompenpad. Van Engelen is trots op het resultaat. "Het project heeft ook andere gemeenten geïnspireerd. Betrek burgers en leer hier ook wat uit."

Commissie van voormalig Ombudsman

Toch is het in veel gemeenten en regio's nog niet zo goed geregeld met de inspraak. Het Plan Bureau voor de Leefomgeving schreef in een maandag verschenen rapport dat de inspraak vaak nog moet beginnen: "Ondanks een buitengewoon divers beeld van participatievormen en -deelnemers, doen we toch één meer overkoepelende observatie. Namelijk dat in veel gevallen het tot nu toe vooral 'professionele' organisaties zijn die hun mening konden inbrengen."

Het kabinet in Den Haag lijkt daar inmiddels ook van doordrongen. Een adviescommissie onder voorzitterschap van voormalig Ombudsman Alex Brenninkmeijer moet onderzoek gaan doen naar de betrokkenheid en inspraak van inwoners bij het klimaatbeleid. De commissie moet in maart rond de Tweede Kamerverkiezingen met haar rapport komen, zodat een volgend kabinet daarmee aan de slag kan.