Saïda helpt mensen met diabetes de ramadan door te komen: 'Vasten kan, maar het moet wel op een gezonde manier'

Overdag vasten en veel lekkers eten na zonsondergang, zo ziet de ramadan er voor veel mensen uit. Maar als je diabetes hebt, gaat dat anders. Saïda Tilburgs-Benfatimi helpt moslims met diabetes om - net als haar man Wim - de ramadan gezond door te komen.

Steun, tips en gezelligheid: in het Suikerhuis in Helmond kunnen vrouwen met diabetes het allemaal vinden. Het initiatief, onder leiding van sociaal werker Saïda, heeft een heel duidelijk doel: de leefstijl van mensen verbeteren en ze leren omgaan met hun suikerziekte. En het resultaat is te zien: leefstijlen zijn veranderd, suikerwaardes zijn gestabiliseerd en sommige deelnemers hebben zelfs geen medicijnen meer nodig.

'Ze pakken het verkeerd aan'

Maar die nieuwe levensstijl ook tijdens de ramadan vasthouden, is toch andere koek. Veel van de bezoekers zijn van Arabische afkomst, vertelt Saïda. En zij zijn gewend om tijdens de ramadan bij de iftar, de maaltijd na zonsondergang, flink uit te pakken. Brood, koekjes en andere zoete hapjes komen dan op tafel: veel koolhydraten en suikers dus, die de suikerwaarde in het bloed flink omhoog kunnen jagen.

"Mensen pakken het verkeerd aan tijdens de ramadan", vindt Saïda. "In de avond nemen ze zoveel suiker, eten ze te veel en bewegen ze niet. En dan zegt de arts: 'Je mag niet meedoen aan de ramadan, want je waardes zijn te hoog.'"

Overleggen met de dokter

Saïda begrijpt het heel goed dat diabetespatiënten die dat kunnen heel graag vasten tijdens de ramadan. "Voor moslims is de ramadan een heilige en belangrijke maand. Het is een plicht om mee te doen." Maar het moet dan wel op een gezonde manier, benadrukt ze. "Voor aanvang van de ramadan is het belangrijk om met je arts, je diabetesverpleegkundige of je diëtist te spreken."

Dat is belangrijk om erachter te komen hoe je het vasten kunt aanpakken. "Medicijnen en het voedingspatroon worden dan eventueel aangepast. Ook is het belangrijk om met de dokter over gezond eten te praten", vertelt ze.

'Als u zo doorgaat, gaat u dood'

Waar Saïda het vaak fout ziet gaan, is bij beter eten en meer bewegen. "Ze snappen het vaak ook niet: wat is suikerziekte? Wat moet ik daarmee doen? Dan gaan ze naar de dokter en krijgen ze medicijnen, maar als je alleen die medicijnen neemt en blijft zitten, heeft het weinig zin. Door meer te gaan bewegen en gezond te eten, verlaag je ook je suiker."

Dat dat kan werken, heeft Saïda gezien bij haar man Wim, die diabetes heeft en zwaar overgewicht had. "Hij was in 2015 bij de dokter en zijn waardes waren heel erg hoog. De dokter zei: 'Meneer Tilburgs, als u zo doorgaat, gaat u dood.' Op dat moment woog hij 125 kilo, nu nog maar 80."

Suikerbom in de avond

Voor Wim was het gesprek met de dokter een 'wake-up call'. Hij besloot minder koolhydraten en geen suiker meer te eten en begon met bewegen. Zijn suikerwaardes stabiliseerden en hij hoeft nu geen medicijnen meer te slikken. "Hij kon eerst nog geen 500 meter lopen en nu loopt hij gewoon marathons", vertelt Saïda trots.

Wim bekeerde zich 30 jaar geleden tot de islam en doet sindsdien mee aan de ramadan. Al die zoetigheden op tafel tijdens de iftar zijn funest voor je suikerwaardes, zegt hij. "Je loopt al een risico en dan krijg je 's avonds ook nog die suikerbom. Van heel laag wordt je suiker in één keer keihoog. 's Nachts kreeg ik last van maagzuur en enorm veel buikpijn."

Een gezonde ramadan

Bij veel moslims zijn de vele zoetigheden erin geslopen, ziet Wim. "Dat hoorde bij het Suikerfeest, maar niet per se bij de iftar. Nu lijkt het elke nacht Suikerfeest." En dat terwijl je ook een gezonde maaltijd kunt eten, weet hij inmiddels. Want zijn nieuwe leefstijl houdt hij ook tijdens de ramadan vast. "We eten een traditionele soep." In de Koran staat dat het vasten met een oneven aantal dadels moet worden verbroken, dus ook die ontbreken niet: "Alleen hou ik het bij drie."

Ook het bewegen probeert Wim niet los te laten deze maand. 's Ochtends vroeg begint hij al, en dat sluit eigenlijk heel goed aan bij het ochtendgebed. "Om 5, 6 uur 's ochtends gaat bij iedereen de suikerwaarde omhoog. En dat is ook wanneer je vanuit de islam je eerste gebed, de fadjr, moet doen." Een perfect moment om ook gelijk een eerste wandeling te maken, tipt Wim.

Suikervrij Suikerfeest

En wat doet hij aan het einde van de maand, tijdens het Suikerfeest? Ook dan houden Wim en Saïda aan hun gezonde gewoontes vast, al hoeven ze de zoetigheden niet helemaal af te slaan. "Saïda kan heerlijke taarten en andere dingen maken, maar dan met amandelmeel. En ze kan zelf chocolaatjes maken op basis van chocolade met 85 of 99 procent cacao", glundert Wim.

Ze heeft er zelfs een cursus voor gevolgd om de dames van het Suikerhuis ook over de gezonde recepten te leren. En die hoeven niet duur te zijn, benadrukt ze. "Mensen denken vaak dat gezond duur is. Maar je kunt voor een cake bijvoorbeeld ook kokosmeel gebruiken in plaats van amandelmeel, dat is al een stuk goedkoper. Ik zeg dan: 'Je staat toch 3 uur in de keuken, maak dan iets gezonds voor jezelf!'"

'Pakken, pakken, pakken'

De ramadan is natuurlijk ook een heel sociale maand, waarin eten vaak samen gebeurt. Saïda ziet hoe dat lastig kan zijn als je gezond wil eten. "Het probleem zijn vaak ook de kinderen en de man", legt ze uit. "Als de man gewoon gezond is en kan eten wat hij wil, dan vindt de vrouw het ook moeilijker om van de zoetigheden af te blijven."

"De familie zegt dan 'pakken, pakken, pakken' of 'één klein koekje doet niks'", hoort ze uit de praktijk. Familieleden bedoelen het goed, weet ze. "Maar je moet zeggen: 'Nee, ik ben ziek.'"

Discipline en focus

"Je moet discipline hebben", benadrukt Saïda. Het kan helpen om op andere dingen te focussen, adviseert ze. "Ga bidden, ga bij familie op bezoek, ga wandelen, neem je rust en lees de Koran als je weer thuis bent."

Daar krijg je echt een goed gevoel door, hoort ze ook van bezoekers van het Suikerhuis. "Dan krijg ik allemaal berichtjes: 'Oh, wat fijn en lekker!'" En ook voor je lichaam is het belangrijk: "Als mensen te veel en te slecht eten, kunnen ze in de avond niet bidden omdat de buik in de weg zit. Dat is zonde."

'Mijn missie om mensen te helpen'

Samen wandelen, wekelijkse groepsgesprekken, workshops geven, gezonde recepten delen en nu ook gezonde ramadanpakketjes maken: Saïda is nog lang niet klaar met het helpen van mensen met diabetes. "Het is mijn missie om mensen te helpen en ik zie gewoon dat het werkt."

En ook haar man Wim voelt dat zo. Hij houdt lezingen over zijn leefstijlverandering en probeert zo mensen te inspireren. Hij is blij dat hij deze maand volop mee kan doen aan de ramadan, zonder zich zorgen te hoeven maken over zijn suikerwaardes. "Het is de meest heilige maand die er is. Het maakt je nederig, het maakt je bewust en dankbaar ook."