Roman en Gennadyi ontsnapten aan de dienstplicht van het Russische leger: 'Beste beslissing uit mijn leven'

Jaarlijks worden honderdduizenden Russische jongens opgeroepen voor het Russische leger vanwege de dienstplicht. Sommigen besluiten Rusland te ontvluchten om aan die plicht te ontkomen. "Anders had ik nu moeten vechten."

Op het internet duiken soms beelden op van Russische soldaten die hun moeder vertellen dat zij helemaal niet in dienst wilden, maar dat moeten. Sommige Russische jongens kiezen ervoor om het land uit te vluchten. Enkele van deze zogenoemde 'dienstweigeraars' besloten naar Nederland te vertrekken en hier een nieuw leven op te bouwen, waaronder de jongens Gennadyi (20) en Roman (24).

'Ontsnapte op het nippertje'

Zhanna haalde haar zoon Gennadyi naar Nederland toen hij 17,5 jaar oud was. "Hij ontsnapte op het nippertje aan de dienstplicht", vertelt ze. Zhanna is met een Nederlandse man getrouwd en heeft een tijdelijke verblijfsvergunning. Daarom vraagt Gennadyi geen asiel aan.

Gennadyi is blij dat hij nu geen orders van bevelhebbers in het Russische leger hoeft op te volgen. "Ik had geen zin om dood te gaan."

Hoge boete of cel

Russen tussen de 18 en 27 jaar kunnen vanwege de dienstplicht in hun land worden opgeroepen om te vechten voor het Russische leger. Elk half jaar worden ongeveer 120.000 tot 140.000 jongens opgeroepen. Poetin tekende donderdag een decreet waarbij 134.500 nieuwe dienstplichtigen worden opgeroepen. Weigeren ze hun oproep, dan kunnen ze een hoge boete of zelfs twee jaar cel riskeren.

Het Russische Comité van Soldatenmoeders krijgt sinds de oorlog met Oekraïne veel vragen over de dienstplicht van verontruste ouders. Ze krijgen van hun dienstplichtige zoon te horen dat ze onder dwang een contact moeten tekenen om te gaan vechten in Oekraïne. "Sommige jongens worden zo illegaal de oorlog ingestuurd. Of ze worden misleid met een hoog salaris", vertelt de moeder van Gennadyi.

'Beste beslissing van mijn leven'

Roman vluchtte zes maanden geleden naar Nederland omdat hij niet in het Russische leger wilde. Hij vond hier al gauw een baan in de IT en kan daardoor voorlopig in Nederland blijven.

Hij ziet de keuze om een half jaar geleden zijn land vaarwel te zeggen als zijn beslissing van zijn leven. "Nu mag je op mijn leeftijd Rusland niet meer uit", legt hij uit. "Veel van mijn leeftijdgenoten moeten nu vechten", vertelt hij emotioneel.

Loterij

Roman gaf in Rusland gezondheidsredenen aan om zijn dienstplicht te ontkomen. Hij vertelt dat het land probeert alle jongens toch het leger in te sturen.

"Ze geven niet om je fysieke slechte situatie", weet hij. "Het lijkt vaak wel een loterij wie er in het leger komt."

Moeilijk te vinden

Hij legt uit dat jongens in een grote stad makkelijker onder de dienstplicht uit kunnen komen dan jongens uit een klein dorpje komt. Er is namelijk een aantal jongens wat regio's aan soldaten moeten leveren. "In een grotere stad zijn meer inwoners en kom je dus sneller aan dat aantal. En je bent in een grote stad moeilijker te vinden als je niet opdaagt."

Ondanks pogingen van sommige Russen om onder de dienstplicht uit te komen, geeft hij aan dat veel jongens juist wél het in leger willen. Dan kunnen ze later makkelijker een overheidsfunctie vervullen, zoals bij de politie.

Omkopen

De moeder van Gennadyi had er alles voor over om haar zoon uit de dienstplicht te houden. "Ik zou alles verkopen wat ik heb, zolang mijn zoon maar uit die dienstplicht blijft", vertelt ze. "Sommigen sparen heel lang om ervoor te zorgen dat ze een arts of militair kunnen omkopen, zodat hun kinderen, om wat voor reden dan ook, onder de dienstplicht uitkomen."

Volgens Zhanna is het leger voor jongens niet de beste plaats om te zijn. "Er zijn daar jongens met een longontsteking, ze worden misbruikt en ook nog vernederd. Veel militairen storten dan ook psychisch in elkaar. In het leger breken ze je. Ik moet er niet aan denken hoe het geweest zou zijn als mijn zoon daar had gezeten."