Radio-uitzending EenVandaag 24-10-2018

In talkshow 'Pauw' ging het over klimaatverandering: een onderwerp waarbij feiten af en toe moeilijk te onderscheiden zijn van fictie. Zo zei Nieuwsuur-journalist Jan Eikelboom dat één retourtje naar New York gelijk staat aan een jaar lang geen vlees eten.

Heeft hij daar gelijk in en is vliegen inderdaad zo slecht voor het milieu?

Veel erger dan een jaar

Voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal rekende uit hoe milieubelastend heen en weer vliegen is naar New York, en het antwoord is niet mals. Vera Dalm van Milieu Centraal: "Het is nog veel erger dan dat ene jaar. Je moet drie jaar geen vlees eten wil je dat retourtje New York kunnen compenseren." De berekening wordt gemaakt op basis van het vergelijken van de CO2-uitstoot.

De impact van vliegen is zo groot, omdat het hoog vliegen in de atmosfeer volgens Dalm een zware impact heeft op de schil rondom onze aarde. "Hoe hoger je vliegt, hoe meer impact de uitstoot heeft op het broeikaseffect. Die schil wordt namelijk steeds dunner, naarmate je de hoogte in gaat. En naar New York vlieg je heel hoog."

‘We bedenken de hele dag dit soort redeneringen’

Volgens verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen doen mensen eigenlijk de hele dag door niets anders dan het bedenken van dit soort redeneringen. "Je denkt dan: 'Ik wil heel graag vliegen, maar ik weet ook wel dat het slecht is voor het milieu.' En vervolgens: 'Maar ik eet toch weinig vlees? En ik heb zonnecellen op mijn dak!'"

Daarmee rechtvaardigen we volgens Tertoolen ons gedrag door middel van ander gedrag. "Dat heet cognitieve dissonantiereductie in de psychologie. En zo kunnen we toch de leuke dingen blijven doen die we willen doen, zonder ons er slecht over te voelen."

'Elk groen gedrag is goed gedrag'

Kun je vliegen eigenlijk überhaupt compenseren met ander ‘groen’ gedrag? Volgens Vera Dalm van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal is in ieder geval élk groen gedrag, goed gedrag. "Als je dan toch een keer wil vliegen, realiseer je dan ook hoe vervuilend het is. Bij veel vliegtuigmaatschappijen wordt aangeboden je vlucht te compenseren door geld te steken in het planten van bomen of het steunen van energieprojecten."

Toch is het idee dat je vliegen kunt compenseren met ander groen gedrag, volgens Dalm hetzelfde als het verkopen van een dreun aan iemand om vervolgens vriendelijk te glimlachen. "Ik denk dat die persoon zich niet heel erg gecompenseerd voelt, want die dreun voelt hij nog steeds. Hoe lief je ook glimlacht." Wil je dus echt goed bezig zijn? Pak dan niet meer het vliegtuig, maar de trein. Al gaat dat naar New York wat lastiger.