Rechten van slachtoffers verruimen? Dat leidt alleen maar tot ellende, denkt deze strafrechtadvocaat

Als het aan de Europese Commissie ligt, moeten slachtoffers veel meer rechten krijgen tijdens rechtszaken. Het is ook een langgekoesterde wens van veel slachtoffers. Maar, zegt strafrechtadvocaat Jan Vlug, daar zitten nog wat haken en ogen aan.

De twee belangrijkste punten van het voorstel van de Europese Commissie zijn dat daders in de rechtszaal aanwezig moeten zijn als het slachtoffer gebruikmaakt van het spreekrecht en dat slachtoffers zelf kunnen beslissen of ze in hoger beroep willen. Daarvoor zijn ze nu nog afhankelijk van het Openbaar Ministerie.

'Ondoordacht'

"Ik vind het buitengewoon ondoordacht", reageert strafrechtadvocaat Jan Vlug op de plannen. "De positie van het slachtoffer was jarenlang ondergeschikt. Daar is verandering in gekomen en dat is goed", benadrukt hij, "maar nu dreigt het wel door te slaan naar de andere kant."

Volgens hem komt dat door invloed van 'allerlei belangengroepen', maar ook 'door het onderbuikgevoel dat heerst in de samenleving'. "De samenleving roept steeds om hardere straffen, terwijl ze vaak niet weten wat de gevolgen zijn van die wet- en regelgeving."

Geen tijd en geen capaciteit

Waarom vindt Vlug de voorgestelde verruimingen zo'n slecht idee? Over het plan om slachtoffers zelf te laten beslissen of ze in hoger beroep willen, zegt hij: "Als je dat doet, kun je ervan uitgaan dat daar gebruik van wordt gemaakt en dat het aantal appèls enorm zal stijgen. Daar is geen tijd en geen capaciteit voor."

Daarnaast is het volgens de strafrechtadvocaat ook onverstandig om slachtoffers met die beslissing te belasten. "Die zitten heel emotioneel in dat proces en kunnen vaak niet op nuchtere wijze die beslissing nemen", legt hij uit.

'Onterecht en oneerlijk'

In Nederland is er al een aantal jaar spreekrecht voor slachtoffers, maar om verdachten te dwingen daarbij aanwezig te zijn, vindt Vlug discutabel. "Dat is een stuk wetgeving waar je niks mee kan. Wat als iemand niet wil? Moet je hem dan vastbinden en meeslepen?"

Hij benadrukt ook dat in het Nederlandse rechtssysteem er vaak nog geen vonnis is als een slachtoffer spreekrecht mag gebruiken. "In Amerika is dat wel zo. Maar hier bestaat dus de kans dat het slachtoffer staat te oreren tegen iemand die wordt vrijgesproken, of het echt niet gedaan heeft. Dat voelt vaak onterecht en eerlijk."

In praktijk ellende

Om al die redenen denkt Vlug ook niet dat het voorstel van de Europese Commissie het gaat halen. "Het zal blijken onbetaalbaar te zijn. Daarnaast zal het systeem nog verder verstoppen, dus ik denk echt niet dat het gebeurt. Het lijkt me echt een buitengewoon slecht plan."

"Op papier klinkt het allemaal leuk, maar in de praktijk leidt het alleen maar tot ellende", waarschuwt hij tot slot.