JA21 is een van de nieuwkomers in de Tweede Kamer. 4 jaar na de entree van Forum voor Democratie en 15 jaar na de oprichting van de PVV is het duidelijk: populistische partijen zijn populair.
In de voorlopige verkiezingsuitslag staat JA21 van Joost Eerdmans op 4 zetels. Forum voor Democratie, waar de partij een afsplitsing van is, verviervoudigt en komt op 8. De PVV heeft daar een beetje onder te lijden: de partij gaat van 19 naar 17 zetels.
PVV, VVD en Forum voor Democratie
Dat er behoefte is aan partijen ter rechterzijde van de VVD is duidelijk: samen hebben ze 29 van de 150 Kamerzetels. Secretaris en campagneleider van JA21, Ronald Buijt, denkt wel te weten waar zijn kiezers vandaan komen. "Het is een combinatie van meerdere factoren. Het gaat om mensen die door hebben dat de PVV soms wel gelijk heeft, maar eigenlijk al 10 jaar buitenspel staat. Die hebben de stap naar ons gemaakt."
"En een aantal mensen dat doorheeft dat de VVD 4 jaar links is en 4 weken voor de verkiezingen rechts is. En het zijn ook mensen die zich in 2017 konden vinden in Forum voor Democratie zoals het toen was. Dat is een goede samenvatting van waar die 4 zetels vandaan komen", zegt Buijt.
Crisis bij links
"Wat nu landelijk gebeurt, zag je in Rotterdam jaren geleden al gebeuren", blikt Buijt terug op zijn tijd bij Leefbaar Rotterdam, nog steeds de grootste partij in Rotterdam.
"Heel links bij elkaar heeft nu 25 zetels. Dat is net zoveel als de SP in zijn eentje had in 2006. Als je één constatering kunt doen over deze verkiezingen is het dat de crisis op links diep en heftig is. Het is niet ons probleem, maar het is spannend of ze hier ooit nog uit kunnen komen."
Verschil Leefbaar
Buijt is ook voorzitter van Leefbaar Rotterdam (LR) en was jarenlang raadslid voor die partij. Leefbaar werd in 2002, met Pim Fortuyn als lijsttrekker, vanuit het niets de grootste partij in Rotterdam. Ook nu is de partij verreweg de grootste.
"In Rotterdam profileert Leefbaar zich vooral op thema's in de stad. Dus heb je het bijvoorbeeld meer over veiligheid en buitenruimten. De stad op orde hebben. En landelijk spelen er natuurlijk andere dingen, zoals het klimaat en Europa", zegt Buijt over het verschil met JA21.
'Uitvoerbare voorstellen'
Buijt ziet JA21 niet als luis in de pels van andere rechtse partijen. "Bij kabinetsonderhandelingen wordt gezegd dat over alles gepraat kan worden, dat je compromissen moet sluiten. Maar één ding staat aan de voorkant vast: compromissen sluiten met partijen als D66, PvdA of GroenLinks op het gebied van immigratie, Europa of klimaat is sowieso onbespreekbaar. Zij bakenen die drie thema's, waar onder de bevolking grote onvrede over heerst, af en daardoor verandert er daar nooit iets inhoudelijks op."
Buijt verwijt die partijen dat ze elkaar altijd vasthouden, waardoor er op die thema's nooit iets verandert. "Dat is waar JA21 voor is, om met voorstellen te komen die uitvoerbaar zijn. Wij roepen niet dingen als 'korans verbieden' of een minister van De-islamisering, en wij gaan niet roepen dat corona niet bestaat."
Hoe krijgen we een nieuw kabinet? Zo werkt de formatie - uitlegvideo
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.