Hoewel niet alle drugslabs knullig zijn ingericht, hebben veel een hoog houtje-touwtjegehalte. Met alle risico's van dien, want het gaat regelmatig mis. Er ontstaat brand in een woonwijk, of de vaak jonge mannen die er werken overlijden door vergiftiging.
Eenheidscoördinator Synthetische Drugs Marloes Lippens van de politie Oost-Brabant lepelt zo een aantal recente voorbeelden op waarbij het goed mis ging in drugslabs. Zij heeft het vaak met eigen ogen gezien, want ze is in haar regio belast met de ontmanteling van de labs.
'Gevaar ligt constant op de loer'
"We hadden een explosie in een lab bij een tuincentrum in Den Dungen, waarbij een man is overleden. En recent ging het ook mis in een drugslab in Friesland. Een jonge man uit onze regio is daarbij overleden", zegt ze.
Ook haalt ze een dodelijk ongeluk van enkele jaren geleden aan. Daarbij vonden drie jongemannen uit de regio Eindhoven de dood.
Sluipmoordenaar
"Er hoeft maar iets fout te gaan en dan komt er koolmonoxide vrij. Als die stof ontstaat, dan vult dat de ruimte. Het is een giftige en reukloze stof, die in de ruimte gaat hangen en als een soort sluipmoordenaar kan optreden."
Het zijn verschrikkelijke voorbeelden van hoe het mis kan gaan, zegt Lippens. "Het geeft wel aan hoe levensgevaarlijk het werk kan zijn."
Geen keurmerk
Dat het wel eens goed misgaat in drugslabs, verbaast Lippens niet. "Zo zijn aansluitingen lang niet altijd op orde. En de ketels die ze gebruiken om de drugs te maken, hebben geen keurmerk."
Zo kan er iets mis zijn met de lasnaden of is er iets met de maximale druk die zo'n ketel aankan. "Ze kunnen lekken en je werkt met open vuur, dus dan kan de boel zo in de fik vliegen."
Voetvolk van drugsbende
Maar er is meer aan de hand. De mannen die Lippens aantreft in drugslabs, zijn geen opgeleide scheikundigen. Het is het voetvolk van de drugsbende, dat het zware uitvoerende werk doet.
De vaak jonge mannen verblijven een weekend lang in het snikheet lab, waarbij ze vaak op matrassen tussen de ketels slapen. Werken moeten ze het hele weekend door doen.
'Recept alsof ze appeltaart gaan bakken'
"Juist omdat het geen scheikundigen zijn, lopen ze groot risico", zegt Lippens. "Ze worden op pad gestuurd met een recept alsof ze appeltaart gaan bakken."
De politiecoördinator treft in de labs soms handleidingen en opschriften aan op de muur. Daarop staat welke stof je moet mengen met een andere stof en hoe je het moet koken. "Maar een kleine misstap kan levensgevaarlijk zijn."
Verleid met geld
De jongemannen die het werk verrichten, worden door criminele bendes geronseld in het circuit. Meestal gaat het via via en worden ze verleid met geld. Want werken in een drugslab, opent voor relatief kansarme jongemannen een wereld van geld, dure auto's en glimmende horloges.
"Het zijn de soldaten van de criminele organisatie. Ik hoor dat je met een weekend drugs maken al gauw 5000 euro netto kunt verdienen. Als je dat heel goed kunt en het ook aan anderen kunt leren, kan dat oplopen naar 10.000 tot 20.000 euro." Recent onderzoek liet zien dat naar schatting ruim 160.000 jongeren vatbaar kunnen zijn voor deze verleiding.
Onwetendheid
Het is maar de vraag of de onopgeleide mannen goed nadenken over de risico's van het werk. Feit is dat Lippens op veel onwetendheid stuit, bijvoorbeeld als het gaat om de gevaren van het ontstaan van koolmonoxide.
"Zo denken ze soms dat ze dat gevaar kunnen oplossen door gasmaskers te dragen. Terwijl koolstofmonoxide niet goed te filteren is met die maskers. Dat zijn van die scheikundige dingen die je echt moet weten, voordat je veilig een drugslab in kan gaan."
Eenmaal erin, kom je er niet meer uit
Wie eenmaal in de criminele wereld stapt, komt er maar moeilijk uit, zegt Lippens. Want doe je het werk goed? Dan zullen criminelen er alles aan doen om je in die wereld te houden.
Soms wordt er zelfs druk bij uitgeoefend. "Maar belangrijker is dat het grote geld ook te aantrekkelijk is", zegt Lippens. "Dat is wel echt het allerbelangrijkste."
'Een soort status'
"Als je met een kleine investering heel veel geld kunt verdienen", gaat ze verder, "5000 euro in twee dagen, een mooi horloge koopt, een dure auto rijdt en iedere dag in het café pils kunt uitdelen, dan is dat een soort status."
De vraag is of ze dat wel willen opgeven. Lippens denkt van niet. "Ik zie dat dat in de praktijk heel moeilijk is."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.