Overleven onze bomen 3 jaar droogte op rij? 'Een oude beuk heeft per dag 1.000 liter water nodig'

Met hete dagen in het vooruitzicht, komt er voorlopig geen einde aan de droogte. En als er al regen valt, heeft dat maar een beperkt effect. Zo concludeerde Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling. Bomenexperts zien de verandering in het landschap.

Gele naalden, bladuitval, wortels die afsterven. Het is geen positief beeld wat Jørn Copijn, boomchirurg en landschapsarchitect schetst. Hij houdt zijn hart vast met het weer dat steeds extremere vormen gaat aannemen. Toch denkt een andere boomdeskundige hier iets anders over. Huib Sneep ziet dat bomen zich uiteindelijk wel weten aan te passen.

Reserves redden de boom

Boomexpert Huib Sneep legt uit dat een boom altijd op dezelfde plek zal blijven staan en er uiteindelijk ook dood gaat. "Doordat 'ie op dezelfde plek is, ontwikkelt een boom een aantal overlevingsmechanismen. Als het droog wordt, dan zal hij vroegtijdig bladeren en zaden laten vallen zodat er minder verdampt hoeft te worden. Pas bij extreme droogte, zullen alle bladeren uitvallen." Maar dat scenario is volgens hem nog ver weg.

Bovendien waren er begin van dit jaar veel zonuren gemaakt, waardoor een boom het volgens hem veel langer kan uithouden. "Stel je vertaalt het naar werk en je werkte begin van dit jaar zo'n 80 uur in de week en je bent door de coronacrisis nu werkloos, dan heb je toch nog reserves. Datzelfde principe geldt voor bomen", licht de boomexpert toe.

Bestrating groot probleem voor beuken

Boomchirurg Jørn Copijn denkt dat het nijpende tekort aan water, vooral ten koste zal gaan van bomen in de stedelijke gebieden. "Zo'n oude beuk heeft per dag minimaal 1.000 liter water nodig, maar komt daar vaak niet aan doordat er sprake is van veel betegeling. Er liggen overal kabels in de grond, waardoor de wortels niet bij het grondwater kunnen." Copijn windt zich daar erg over op en vindt dat gemeentes veel beter het water kunnen opslaan in plaats van afvoeren. Sneep denkt evenals de boomchirurg dat met name straatbomen het moeilijk gaan hebben.

Als ze dat niet gaan doen, vreest Copijn dat ook de eeuwenoude beukenboom, die zijn overgrootvader heeft geplant in zijn achtertuin het niet meer gaat redden. "Als een beuk in een stad sterft, dan is het probleem niet zomaar opgelost door een paar nieuwe bomen te planten. Vaak heb je dan 8 tot 10 bomen nodig om zo'n grote boom te compenseren." Een boom kan namelijk naast het produceren van zuurstof en het zuigen van CO2, ook zorgen dat het één tot anderhalve graad koeler in een stad wordt. Naast beuken, hebben loofbomen en eiken ook last van de aanhoudende droogte.

Niet zo zwart-wit

Sneep ziet dat bomen zich snel kunnen herstellen. "Zelfs als het een jaar heel droog is maar het volgende jaar weer nat, dan kan een boom weer helemaal opleven. Het is niet zo zwart-wit", zegt de boomexpert. Daardoor zullen we volgens hem ook het meerendeel van de bomen volgend jaar weer terugzien. "Ze gaan dan gewoon wat eerder slapen", legt Sneep uit.

Copijn is wat minder optimistisch en geeft daarvan vooral de gemeentes de schuld. "Er is geen structuur. We moeten aanzien dat de natuur totaal aan het verdrogen is. De Rijn brengt vele liters per dag het land binnen, maar dat water vangen we niet op. En het zoetwater gooien we zo de zee in. Het is een totale wanorde", concludeert de boomchirurg. Hij houdt daarom een pleidooi om te stoppen met het onttrekken van water.