Oppositie in Rusland verder onder druk, staat kan nu ook bezittingen in beslag nemen: 'Hangt allemaal samen met verkiezingen'

In Rusland ben je je bezit niet meer zeker. Het parlement staat op het punt een wet in te voeren waarmee de overheid bezittingen van burgers die bijvoorbeeld kritiek hebben op de oorlog in Oekraïne in beslag kan nemen.

De wet is bedoeld voor mensen die kritiek hebben op de oorlog in Oekraïne of veroordeeld zijn voor het verspreiden van zogenaamde valse informatie. "Dat geldt ook voor Russen die naar het buitenland zijn gevlucht", zegt Rusland-kenner Helga Salemon, verbonden aan het Haags Centrum voor Strategische Studies.

Niet voor het eerst

Dit nieuwe wetsvoorstel volgt op de al eerder ingevoerde 'censuurwet', van maart 2022. Die was bedoeld om activisten, journalisten en oppositiepolitici het zwijgen op te leggen. De wet verbiedt om het leger in diskrediet te brengen of valse informatie te verspreiden over de oorlog. Wie dat doet, riskeert een celstraf van maximaal 15 jaar. Door nu ook bezittingen af te nemen, gaat Rusland nog een stap verder.

"Het is een manier om mensen die zich kritisch willen uiten de mond te snoeren", legt Salemon uit. "Het is een vorm van machtsvertoon. Rusland glijdt steeds verder af naar een totalitaire staat.' Bovendien moet de nieuwe wet een preventieve werking hebben. "Naast mensen bestraffen die zich nu al kritisch uiten over het Russische regime, moet het ook mensen afschrikken die dat in de toekomst willen doen."

Verkiezingen

De Russische verkiezingen zijn in maart. De invoering van deze nieuwe wet hangt daarmee samen. "Er heerst in het Kremlin namelijk een grote angst voor tegenstanders." Maar waarom? Rusland heeft al eerder laten zien dat het de verkiezingsuitslag naar eigen hand kan zetten.

"Als je een autoritaire staat hebt, dan heb je maar een middel om mensen het zwijgen op te leggen en dat is repressie. Niemand is blij met de oorlog, de Russen voelen het steeds meer in hun portemonnee. Het Kremlin wil alle protesten in de kiem smoren in aanloop naar de verkiezingen. Je moet alles doen om te voorkomen dat de groep die de waarheid weet, groter wordt. Een klein vonkje kan uitslaan tot een brand", zegt Salomon.

Openlijk kritiek

Ondanks de opgelegde censuur, zijn er mensen die zich wél openlijk durven uit te spreken. In aanloop naar de verkiezingen heeft een groep Russische oppositiepolitici en publieke figuren een verklaring ingediend bij de Russische Centrale Verkiezingscommissie. Daarin eisen ze dat Poetin zich niet beschikbaar kan stellen voor het presidentschap vanwege 'talrijke wetsovertredingen.

Volgens Salemon heeft de verklaring van de oppositie geen kans van slagen. In theorie zou Poetin tot 2036 aan de macht kunnen blijven. "Dan is hij ver in de 80, maar hij zal een manier vinden om dat te doen."

Tegenstander

"Opvallend genoeg doet er bij de aankomende verkiezingen een kandidaat mee die tegen de oorlog in Oekraïne is, Boris Nadezjdin. Hij is al lang politiek actief en heeft pro-democratische denkbeelden." Het op zijn minst bijzonder te noemen dat een tegenstander van het huidige Russische regime een gooi doet naar het presidentschap.

Waarom zou Rusland dat toestaan? Volgens Salemon is het een strategische zet. "Op die manier creëert het Kremlin een gevoel van democratie. Mensen hebben zogenaamd iets te kiezen, in werkelijkheid maken andere kandidaten geen schijn van kans." Daarnaast is het een tactische manier om de stemming in het land te peilen. "Zie het als een geheime opiniepeiling. Het Kremlin ziet heus wel dat veel mensen tegen de oorlog zijn. Op deze manier krijgt dat geluid een stem."