Ophef over Smeerboel-festival vanwege verwijzing naar drugs in marketing: 'Kan niet-gebruikers overhalen'

Het festival Smeerboel dat morgen in Utrecht wordt gehouden is in een mediarel beland. Volgens critici normaliseert het festival drugsgebruik, door er in de marketing openlijk naar te verwijzen. En dat kan niet-gebruikers overhalen om het wel te doen.

'Linksvoor pieken', 'halfje erin' en 'bijpakken', de oudere generatie linkt deze woorden er vast niet aan, maar voor de meeste jongeren verwijst dit expliciet naar het gebruiken van drugs. En juist deze woorden gebruikte Smeerboel in hun marketing.

Het als waarheid zien

Of het nou bewuste promotie van drugsgebruik is of niet, het heeft effect. "Uitingen zoals het festival Smeerboel hebben zeker invloed op het gedrag en gebruik van jongeren", zegt projectleider van het regioproject denormalisering drugs SKIP in Oost-Brabant, Daniëlle van Pareren.

"We zien nog steeds dat het merendeel van de jong volwassenen geen drugs gebruikt. Dat is ook wat we in onze monitor bij SKIP in Oost-Brabant zien. Op het moment dat een organisatie dit beeld schept, dan loop je gewoon het risico dat jongeren dat gaan zien als waarheid en zich daar uiteindelijk naar gaan gedragen", zegt ze.

Kwart vindt af en toe coke snuiven normaal

Zo'n driekwart van de jongeren vindt dat het gebruik van softdrugs als hasj of wiet, af en toe moet kunnen. Dat bleek eerder uit onderzoek onder jongeren van het EenVandaag Opiniepanel.

Harddrugs worden wat minder geaccepteerd. De helft vindt hier en daar een xtc-pil prima, een kwart vindt af en toe cocaïne snuiven vrij normaal.

Prijsstijgingen

Op festival wordt de laatste jaren steeds vaker drugs gebruikt. Eerder dit jaar gaf 1 op de 5 festivalbezoekers aan dat ze van plan waren om meer drugs te gaan gebruiken, omdat ze de prijzen voor de tickets en muntjes te hoog vonden.

Een van de deelnemers van het onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel zei daarover: "Voor 20 euro heb je een xtc-pil én een hele dag water op een festival. Met bier en eten ben je drie of vier keer zo veel kwijt."

'Niet handig'

Of drugsgebruik steeds meer genormaliseerd is, is lastig te zeggen, zegt projectleider Van Pareren. Dat ligt aan over welke setting je het hebt, over welke middelen en in welke doelgroep. Bij bepaalde middelen ligt het gebruik hoger dan bij andere. Je kunt dus niet spreken van een brede normalisering van drugs in Nederland."

Smeerboel zegt drugsgebruik niet te willen promoten, maar dat ze ook niet willen doen alsof het helemaal niet gebeurt. "Open communicatie kan ook voorkomen dat gebruik omslaat in problematisch gebruik", zegt Van Pareren. "Maar de manier waarop smeerboel over drugs communiceert, die humor, deel ik niet. Zij bereiken een hele grote groep, waaronder ook niet-gebruikers, dan is dit gewoon niet handig."

Marketing in perspectief zien

Hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam Han van der Maas schrikt niet van de marketing van Smeerboel. "Elke marketing van verslavende middelen is ongewenst. Als je kijkt naar wat we nog meer in de maatschappij zien, moet je hier niet van schrikken", zegt hij.

Denk aan de reclame die wordt gemaakt voor gokken bijvoorbeeld. "En er wordt ook reclame gemaakt voor 'een vijfde biertje'. Het aantal slachtoffers dat valt door alcoholgebruik is onvoorstelbaar veel groter."

Kleine groep

Maar dat maakt drugsgebruik niet minder erg dat het gebruikt van andere verslavende middelen, zegt Van der Maas. "Maar het aantal mensen dat die pilletjes gebruikt is nog steeds vrij klein."

"Alcohol is bijvoorbeeld ook een zwaardere drugs dan xtc", zegt Van der Maas. "Dat neemt niet weg dat ongelukken die gebeuren met xtc heel zorgelijk zijn. En als dat met je kind gebeurt, is dat gewoon verschrikkelijk."

Drugs legaliseren?

Van Pareren vindt dat de dialoog aangegaan moet worden over het gebruik van drugs. "Ik vind dat ontmoedigen altijd moet. Dat doen we ook met het gebruik van alcohol of tabak. En kiezen mensen ervoor om het wel te gebruiken, dan moeten we zorgen dat dat niet problematisch wordt."

Van der Maas vindt juist dat gekeken moet worden naar een manier waarop drugs gelegaliseerd kan worden. "Er gaan nog steeds meer mensen dood aan motorrijden en daar stoppen we ook niet mee."