Op papier is vaccinatie voor ongedocumenteerden geregeld, maar in de praktijk is het zo makkelijk nog niet

Op papier komen ongedocumenteerden in Nederland in aanmerking voor een coronavaccin, staat er op de site van de Rijksoverheid. Maar de papieren werkelijkheid biedt niet per se garantie voor succes, zegt Jasper Kuipers van Dokters van de Wereld.

In Groot-Brittannië komen alle mensen, zowel mét als zonder een legale status in aanmerking voor een coronavaccin. "Bij ons in Nederland is het op papier als het goed is geregeld, maar bij het testbeleid bleek vorig jaar al dat er niet was nagedacht over deze groep. En dat zorgde zelfs voor situaties waarin mensen werden weggestuurd omdat ze geen burgerservicenummer hadden."

Mensen moeilijk vindbaar

Hoe gaat dat dan in de praktijk als deze groep, waarvan de schattingen uiteenlopen van 23.000 tot 58.000 mensen, een prik moet krijgen? "Ik maak me zorgen, omdat er nog onvoldoende over is nagedacht. Deze mensen zijn moeilijk te vinden. Er is nu wel enig zicht op ze omdat de opvanglocaties nu 24 uur per dag open zijn vanwege de kou, maar als het weer warmer wordt zijn ze weer uit beeld", zegt Kuipers, directeur van Dokters van de Wereld.

Op dit moment ligt de grootste verantwoordelijkheid voor de vaccinatie bij de GGD'en. "Maar zij weten niet precies waar deze mensen te vinden zijn. Dus er moet samengewerkt worden met opvanginstanties, kerken en migrantenorganisaties om deze doelgroep in beeld te krijgen. Dat moet nu al gebeuren, maar ik heb niet het idee dat er contact is tussen alle partijen."

Grote risico's volksgezondheid

Ook GroenLinks maakt zich zorgen over de vaccinatiestrategie bij deze doelgroep. Kamerlid Niels van den Berge stelde daarover in januari al Kamervragen, maar een reactie bleef tot dusver nog uit. "Ik maak me er grote zorgen over. Het uitgangspunt van GroenLinks is dat mensenrechten voor iedereen gelden, dus ook voor mensen zonder geldige verblijfspapieren."

Daarnaast is het ook belangrijk omdat we zoveel mogelijk mensen willen inenten, zegt Van den Berge. "Stel je voor dat die mensen voor een deel niet gevaccineerd worden omdat we ze niet bereiken, dan brengt dat natuurlijk grote risico's met zich mee voor de verspreiding van het coronavirus." Deze mensen krijgen niet automatisch een brief met een oproep, omdat ze niet geregistreerd staan in de Basis Registratie Personen.

Verenigd Koninkrijk als voorbeeld

Er zijn dus allerlei praktische problemen, ziet Van den Berge. "Daarnaast zijn deze mensen vaak bang dat als ze naar de overheid toegaan, het consequenties heeft voor bijvoorbeeld hun verblijfsstatus, of dat ze opgepakt en uitgezet kunnen worden."

Groot-Brittanië heeft gezegd dat het komen naar een vaccinatiepost geen gevolgen heeft en dat vindt Van den Berge een goed voorbeeld om op te volgen. "Ze hebben gezegd dat er geen belletje gaat rinkelen bij de Immigratiedienst. Over al dit soort dingen is in Nederland nog onvoldoende nagedacht." PvdA, D66, ChristenUnie en de eenmansfractie Van Kooten-Arissen vinden ook dat geregeld moet worden dat ongedocumenteerden gevaccineerd kunnen worden.