Agressie tegen doktersassistenten door onduidelijkheid over coronavaccins: 'Als ik ziek word, is het jouw schuld!'

Agressieve en ongeduldige patiënten die een coronavaccin willen zonder dat ze een oproep hebben gekregen. Doktersassistenten krijgen ze dagelijks aan de lijn. De Nederlandse vereniging voor doktersassistenten (NVDA) maakt zich er zorgen over.

De NVDA deed begin mei onderzoek onder ruim 1000 doktersassistenten. Hieruit bleek dat vrijwel ieder van hen dagelijks, soms zelfs elk uur, door patiënten wordt bestookt met steeds maar dezelfde vraag. Wat die patiënten willen? Een vaccin, en snel. Maar een officiële uitnodiging hebben ze niet.

Boze of agressieve patiënten

Hoewel de meeste mensen begrip tonen als hen wordt verteld dat dit zonder uitnodiging niet mogelijk is, krijgt tweederde van de ondervraagde assistenten wekelijks met boze of agressieve patiënten te maken. Vier van de tien ontvangt zelfs dagelijks boze of agressieve telefoontjes.

Uit het onderzoek blijkt dat assistenten vooral vragen krijgen over bij wie patiënten moeten zijn voor een vaccin: de huisarts of de GGD. Ook zijn er veel vragen over welk vaccin mensen krijgen, of ze op een lijst staan en wanneer het hun beurt is. Mensen denken aanspraak te kunnen maken op overgebleven vaccins en er is onbegrip over het vaccinatieschema. Sommige patiënten doen uitspraken als: 'Als ik ziek word, is het jouw schuld!'

'Lastig werken'

Doktersassistent Alma ervaart het ook bij de praktijk waar ze werkt. "Een aantal van mijn collega's zeggen vaker ontdaan te zijn door hoe mensen ons uitschelden of de hoorn erop smijten. Het is lastig werken zo."

"Ik probeer altijd professioneel te blijven en houd ervan om mensen te helpen", gaat ze verder. "Maar als je van 8 tot 5 continu zulke telefoontjes krijgt, dan doet dat wel wat met je."

Reguliere zorg in de knel

De vele telefoontjes lijken niet alleen invloed te hebben op de doktersassistenten. "Ze krijgen te maken met boze patiënten en moeten veel uitleggen, waardoor de reguliere zorg in de knel komt", zegt Kees Gillis, voorzitter van het NVDA. "De huisartsenzorg krijgt een beperkte groep toegewezen die mag worden gevaccineerd. Alles wat daarbuiten valt, daar kun je niks mee."

Toch verbaast het Gillis niet dat mensen het beleid moeilijk kunnen volgen en daar vragen over hebben. "Het wijzigt regelmatig en er zijn verschillende doelgroepen die uitzonderingen kennen, probeer dat maar eens uit te leggen. Zelfs voor ons is het heel complex, laat staan als je niet thuis bent in het vaccinatiebeleid. En dat zijn veel mensen niet."

In overlevingsmodus

Volgens psycholoog Hanan Haddouch is het boze gedrag van patiënten dan ook te verklaren. "Tijdens de pandemie kunnen mensen te maken krijgen met langdurige stress. Naast angst neigen mensen naar gedrag om individualistischer te worden, ze willen zichzelf redden en komen in een soort overlevingsmodus terecht", legt ze uit.

"Mensen weten dat er een oplossing is tegen het virus; het vaccin. Daar verlangen ze naar en worden hebberig. Hun geduld raakt op en ze verliezen de controle over hun eigen gedrag, waarna agressief of boos gedrag kan volgen. Ze willen de doktersassistenten de schuld geven, omdat zij het vaccin niet geven en zien niet meer in dat de doktersassistenten het maximale doen wat ze kunnen doen."

Oproep om geduld te hebben

Hoe begrijpelijk het ook is dat mensen ongeduldig worden en zich zorgen maken, agressief gedrag is ten allen tijden verkeerd, reageert het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op de uitkomst van het onderzoek.

"We zitten nog steeds middenin een pandemie en dat vraagt heel veel van diverse partijen", zegt een woordvoerder. "Dat levert soms onduidelijkheid op, maar we willen allemaal zo snel mogelijk uit deze crisis komen."

'Wacht op uitnodiging'

Het ministerie roept mensen daarom dringend op geduld te hebben, vriendelijk te blijven tegen doktersassistenten en zorgmedewerkers, hoe moeilijk het soms ook is. "Je krijgt een uitnodiging als je aan de beurt bent, wacht daarop."

"Er is op dit moment nog steeds een schaarste aan vaccins", legt de woordvoerder uit. "Pas als er genoeg vaccins zijn, hebben we de luxe om te kiezen welk vaccin we willen. Neem sowieso het vaccin dat je wordt aangeboden, want dat is voor jouw doelgroep veilig."