Oleg krijgt van 2 kanten haat: 'Voor Rusland ben ik een verrader, buitenlanders haten me omdat ik Russisch ben'

De schaamte voor zijn eigen land was het eerste wat de Russische Oleg Lega voelde toen hij hoorde over de oorlog in Oekraïne. Hij voelde zich machteloos en zag vanuit Nederland hoe het Russische volk in tweeën werd verdeeld.

Oleg is eigenaar van een Russisch restaurant in Amsterdam. Jarenlang runde hij een koffietent in Rusland waar hij met eigen ogen zag hoe de situatie in zijn land verslechterde. Hij besloot met zijn gezin te vertrekken.

Rusland niet veilig genoeg

"Ik startte dat bedrijf 20 jaar geleden", zegt hij. "Na vijf jaar was mijn bedrijf nummer 1 op TripAdvisor en werd het vaak genoemd als mensen wezen naar 'goede bedrijven' in Rusland. Maar ik ging toch weg. Ik wilde daar niet meer zijn met mijn familie en ik wilde dat mijn zoon zou opgroeien in een andere omgeving."

Hij vertelt dat hij iemand is die zich graag uitspreekt, en dat de situatie niet meer veilig genoeg was om te blijven. "Als je je bij een protest jezelf beschermde of verdedigde omdat de politie je aanviel, werd je de gevangenis ingegooid omdat je 'de politie had aangevallen'. Dan kreeg je een jaar gevangenisstraf. Het was voor mij dus te gevaarlijk."

Zorgen over thuisland

Nu de oorlog in Oekraïne vordert, maakt Oleg zich nog meer zorgen over zijn thuisland. Zijn dochter is inmiddels ook het land uit gevlucht en vertelt dat vele anderen ook proberen Rusland uit te komen. "Het lijkt soms wel als of Poetin heel erg langzaam de touwtjes heeft aangetrokken zonder dat de Russen het echt merkten."

Hij legt uit dat de mensen die vertrokken zijn uit Rusland, moeilijk konden accepteren hoe de situatie zich in Rusland ontwikkelde. "Ik geloof dat 90 procent van de mensen die Rusland verlaten hebben kunnen deze oorlog niet steunen."

'Haatsandwich'

Voor de Russen in het buitenland is de situatie gemakkelijker, maar moeten ze toch opletten hoe ze zich uitlaten over hun thuisland. "Wij Russen in het buitenland zitten in een soort 'haatsandwich': van de ene kant worden we gehaat omdat we Russen zijn."

"Van de andere kant worden we gehaat door de Russen omdat we 'verraders' zijn." Daarom zegt Oleg dat het moeilijk is om uitspraken te doen, vanwege dreiging uit het thuisland.

Een 'verrader'

Ook zag Oleg hoe de Russische bevolking in tweeën werd gedeeld: mensen die de oorlog wel en niet steunen. "Voor mij was het een schok, want ik dacht: dit is een oorlog. Dit is het einde van dit regime en wie weet wat er nog komen gaat."

Het is voor Oleg lastig om terug te gaan naar Rusland. "Als ik nu terug ga, dan ga ik naar de gevangenis. Ik ben tegen de oorlog dus in hun ogen ben ik een 'verrader'."

Russische geschiedenis

Door het Russische verleden zijn mensen voorzichtig zijn met wat ze openlijk zeggen en wat niet. "Mensen weten echt nog wel van vroeger wat er in dit soort situaties met 'verraders' gebeurde."

Oleg verwijst naar het regime van Stalin waar de Russen ongelooflijk bang voor zijn. "Onder Stalin zijn miljoenen mensen gewoon verdwenen, alleen maar omdat ze iets wilden zeggen tegen het regime. Dat is nog niet zo heel lang geleden."

'We helpen waar we kunnen'

Omdat Oleg al wel in Nederland is en zich uitspreekt tegen Rusland, probeert hij zoveel mogelijk te doen om vanuit Nederland Oekraïners te helpen. "Ik heb bijvoorbeeld veel vrienden in Oekraïne en we steunen hen zoveel als we kunnen. We hadden vrijdag nog een fundraising diner en 100 procent van de opbrengst ging naar de Oekraïense vluchtelingen."

Zijn hoop is dat het Westen heel precies is in wat het doet. Hij vindt dat opgepast moet worden met sancties, zodat onschuldige burgers niet worden getroffen. "En als nog meer Russen gaan realiseren dat er voor dit regime geen toekomst is, dan verandert er hopelijk iets."