Elke dag staat hij in filmpjes op straat in Kiev. De Oekraïense president Zelensky laat op social media zien wat er gebeurt in zijn land en bestrijdt zo effectief Russische propaganda. De Russische propagandamachine staat machteloos.
Sinds het begin van de oorlog kan niemand meer om Zelensky heen. Dagelijks verschijnen er video's van de president online. Soms gaat het om een simpele update op straat. Niet veel later verschijnt een gelikte video, waarin de Oekraïner laat zien hoe zijn land door de oorlog verscheurd wordt. Bedoeld voor het Westen, de Russen en de inwoners van zijn eigen land.
Het geheim van Zelensky
Waar het Rusland normaal gesproken lukt om met desinformatie voor verdeeldheid te zorgen, weet Zelensky dat te voorkomen. Wat is zijn geheim? De Amerikaanse filmregisseur David Dod heeft in 15 jaar tientallen films met oud-acteur en komiek Zelensky gemaakt en kent hem inmiddels door en door.
Hij is niet verbaasd dat het Zelensky lukt om de beruchte Russische propagandamachine te verslaan. "Zelensky is zo goed in deze informatieoorlog, omdat hij al 20 jaar ervaring heeft als acteur. Hij weet precies wat werkt op social media en hoe hij mensen voor zich moet winnen."
Benaderbaar
Volgens Dod speelt Zelensky nu geen rol. "Nee, hij acteert dit niet. Hij was altijd al heel benaderbaar en dat is nog steeds zo. Maar ik ben wel geschokt dat hij al zijn kwaliteiten als acteur moet inzetten als president van een land in oorlogstijd."
De kracht van Zelensky en Oekraïne is volgens Dod dat ze Russische desinformatie bestrijden met de waarheid. "Ze hebben niets te verbergen en kiezen er voor om alles te laten zien. Dat vind ik heel krachtig."
Persoonlijke verhalen
Mariëlle Wijermars doet al jaren onderzoek naar de manier waarop Rusland desinformatie gebruikt. Het verbaast haar dat het Oekraïne lukt om daar iets tegenover te zetten. "Wat ze heel goed doen is persoonlijke verhalen laten zien. Dat zorgt ervoor dat de oorlog heel dichtbij komt voor mensen."
De tactiek van Poetin is daarentegen niet anders dan anders. "Rusland kiest er juist voor om veel troepen te laten zien. Daarmee vertelt het land een veel abstracter verhaal. En ze proberen bij de tegenpartij ook dit keer weer met desinformatie verdeeldheid te zaaien, maar die tactiek werkt nu niet."
Transparantie
De belangrijkste reden dat de tactiek van Rusland niet werkt, ligt volgens Wijermars bij het feit dat Oekraïne kiest voor zoveel mogelijk transparantie. "Ze checken allerlei claims en laten zien wat er niet klopt."
Of ze daarmee ook de oorlog gaan winnen, dat denkt Wijermars niet. "Uiteindelijk zal dat toch met wapens moeten gebeuren. Maar de kracht van Oekraïne is wel dat ze op deze manier veel steun ontvangen uit het Westen. Door de aandacht voor de oorlog blijft de druk op westerse politici hoog om wapens te sturen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.