Nugah (28) stimuleert andere jongeren online om na te denken over politiek, maar noemt zichzelf geen activist: 'Gewoon iets wat ik graag doe'

Het posten van een statement, of het liken van een bericht of video: voor veel jongeren is online activisme dé manier om hun stem te laten horen. "Het stimuleert mensen om naar protesten te gaan en in gesprek te gaan met vrienden en familie."

"Ik probeer jongeren te activeren door ze te informeren over de dagelijkse en belangrijkste politieke ontwikkelingen", vertelt Nugah Shrestha. Hij runt al jaren een online platform dat jongeren wil aanmoedigen om zich te bekommeren om de politiek en zich uit te spreken over gebeurtenissen in de wereld. Maar het label 'activist', draagt hij liever niet. "Ik zie mezelf niet zo."

Trump, Wilders en Brexit

Nugah (28) begon 7 jaar geleden tijdens zijn studie het Instagramaccount 'Politieke Jongeren'. "Ik deed een sociale studie, dus keek met een kritische blik naar de wereld. Het was ook een tijd met hele interessante politieke ontwikkelingen, zeker als je als migrant van kleur in Nederland woont."

Met de 'politieke ontwikkelingen van die tijd' doelt Nugah op de Amerikaanse verkiezingen van 2016, waarbij Donald Trump werd gekozen tot president. In datzelfde jaar stemde de Britse bevolking voor het verlaten van de EU en werd de PVV en Geert Wilders in Nederland steeds groter. "Toen ben ik begonnen met het account. Ik zag dat social media nog niet veel politieke content had, maar dat jongeren wel veel gebruikmaakten van Instagram."

Discussie over belangrijke onderwerpen

Nugah zag dus een kans om via het platform in één keer zoveel mogelijk jongeren te bereiken met zijn boodschap dat politiek belangrijk is. "Het was niet gelijk mijn doel om een bepaald aantal volgers te hebben, maar ik zag gewoon dat er mogelijkheden lagen. Ik ben toen gaan posten over politieke onderwerpen die ik belangrijk vond", vertelt hij.

Door de jaren heen is dat volgens hem eigenlijk hetzelfde gebleven. "Maar nu iets professioneler en met andere inzichten natuurlijk, maar wel altijd met het idee om discussie op te wekken over onderwerpen die belangrijk zijn." Hij runt het account - dat ondertussen meer dan 170.000 volgers heeft - in zijn vrije tijd, doordeweeks werkt hij bij een woningbouwcorporatie.

Nieuws via sociale media

"Heel veel jonge mensen lezen geen krant meer of kijken geen televisie meer. Wat zij doen: ze pakken hun telefoon, ze zitten op TikTok en Instagram", concludeert Nugah over zijn ervaringen met jongeren en hun gebruik van sociale media.

"Natuurlijk, jonge mensen zijn ongeveer maar 25 procent van de Nederlandse samenleving op dit moment", voegt hij toe. "Maar als je onderzoek zou doen naar hoe de mening van jonge mensen wordt beïnvloed, denk ik dat social media daar zeker een grote rol in speelt op dit moment."

Verschillende meningen welkom

Met zijn account en posts, waar hij vaak toch zijn eigen perspectief en meningen in laat horen, hoopt Nugah een 'online space' te creëeren waar jongeren hun zegje kunnen doen. Ook als hun eigen mening niet overeenkomt met die van hem of de meerderheid van zijn volgers.

"Ik neem vaak een standpunt in", legt hij uit. "Dat doe ik juist om de discussie te beginnen. Je ziet ook in de reacties dat mensen met elkaar in discussie gaan en dat is voor mij belangrijk, dat mensen met elkaar blijven praten. Het is juist goed als je ziet wat voor verschillende meningen er zijn."

'Voelt niet als activisme'

Maar op de vragen of hij aan online activisme doet en of hij überhaupt een activist is, antwoordt Nugah stellig 'nee'. "Ik zie mezelf niet als activist, maar ik denk wel dat social media heel goed kan dienen om activistische doeleinden te bereiken."

"Ik hou niet van een label", vervolgt hij. "Politiek gaat niet alleen maar over activisme. Het gaat ook gewoon over informeren en mensen laten nadenken. Dus voor mij voelt het niet echt als activisme, maar ook gewoon als iets wat ik graag doe, waar ik zingeving uithaal."

Drempel wordt lager

"Stel je zou mij als activist bestempelen", gaat hij verder, "en je zou zeggen dat het mijn doel is om mensen te overtuigen van bepaalde thema's. Dan kan je je afvragen: kan je dat alleen maar bereiken via social media?"

"Ik denk dat het heel dubbel is, want aan de ene kant zorg je dat de drempel om activistisch te zijn dan dus heel laag is", zegt Nugah. "Via social media, dus met één klik op de knop, laat je eigenlijk zien waar je het dan mee eens of oneens bent. En dan is jouw activisme voor de dag is gedaan. Dat is natuurlijk dan een hele stevige kritiek die je kan hebben op 'mijn activisme', waar ik het ook zeker mee eens ben."

Kritiek op 'Slacktivism'

Wat Nugah benoemt, het posten van een politieke statement en dan zorgeloos verder gaan aan de orde van de dag, heet 'Slacktivism'. En dat is inderdaad hét kritiekpunt dat wordt aangehaald in discussies over het belang van online activisme. Tegenstanders vinden dat deze vorm van activisme niet (genoeg) aanzet tot verandering in de echte, offline wereld.

Universitair docent Sander van Haperen, die onderzoek deed naar hoe sociale media zijn ingezet om de Black Lives Matter-beweging te verspreiden, is het hier niet mee eens. "Er wordt vaak gedacht dat online en offline activisme verschillende dingen zijn, maar eigenlijk is mijn stelling op basis van onderzoek dat het in elkaar grijpt. Dus het is niet iets heel fundamenteel anders dan wat we voorheen aan activisme hadden."

Structurele problemen herkennen

Ook vindt Van Haperen, net als Nugah, dat online activisme juist helpt om maatschappelijke problemen snel en grootschalig onder het publiek te brengen. Met dat soort platformen kun je volgens hem laten zien dat bepaalde problemen niet persoonlijk zijn, maar een grote groep mensen aangaan.

"Je kan beter de schaal van een probleem duiden", legt hij uit. "Op individueel niveau helpt het omdat je kunt zien dat iets dat jou is overkomen een structureel of systemisch probleem is. Je hebt meer informatie van meer plekken tot je beschikking. En zo zie je ook sneller een gevolgtrekking, bijvoorbeeld dat er op allerlei plekken meer aandacht wordt besteed aan een diversiteitsbeleid."

'Over een paar jaar reflecteren'

Toch wil Nugah, ondanks de positieve resultaten van zijn werk, kritisch blijven over het effect van de berichten die hij online post en deelt met zijn volgers. Dit vooral omdat sociale media populariteit genereren door het bedenken, delen én (alweer snel) neerhalen van nieuwe trends. "Als je kijkt naar de online Black Lives Matter-beweging in 2020: oké, social media heeft ervoor gezorgd dat het in één keer wereldwijd veel aandacht kreeg."

"Maar waar staan we nu, ongeveer 4 jaar later, met de rechten voor zwarte mensen", vraagt Nugah zich af. "Social media kan heel erg het gevoel van een versnellend effect geven. Daar schuilt zeker een gevaar in, dus moeten we over een paar jaar wel echt reflecteren (over de daadwerkelijke resultaten)."