Nederlands minimumloon bijna hoogste van Europa, kan het wel verder omhoog? 'Er is een punt waarop dat niet meer kan'

14, 16 of toch 18 euro? De FNV, PvdA-GroenLinks en ChristenUnie willen allemaal een zekere verhoging van het minimumloon. Maar Nederland is op dit gebied bijna koploper in Europa, dus moet het loon dan wel omhoog? We vroegen experts hoe dat zit.

"Wat je in Nederland ziet is dat de hele discussie op dit moment is: hoe hoog moet het minimumloon zijn?" zei Pieter Omtzigt gisteravond bij Humberto. "Maar het minimumloon is eigenlijk in Nederland het hoogst van Europa- na Luxemburg, ongeveer gelijk aan Duitsland."

Tot wel 18 euro per uur

Het gaat inderdaad veel over de verhoging van dat minimumloon. Vakbond FNV pleit voor een verhoging naar 16 euro per uur, PvdA-GroenLinks wil dat het 14 euro per uur wordt en de ChristenUnie bijna 18 euro. "In Nederland is minimumloon bijna 2000 euro per maand, ongeveer 450 euro per week. Dat geldt voor volwassenen vanaf 21 jaar", zegt universitair docent aan de Universiteit Utrecht Wiljan van den Berge.

"Het minimumloon per uur hangt af van wat de standaard werkweek is in jouw sector. Bij supermarkten is dat 40 uur, in de horeca 38. Dat betekent dat in de supermarktsector het minimumloon per uur lager is dan in de horeca. Volgend jaar wordt dat gelijk getrokken en wordt alles gebaseerd op een 36-urige werkweek, dan wordt het zo'n 13 euro per uur.

Nederland in de top 3

Met die 2000 euro per maand zitten we bovenaan in Europa. "Nederland staat altijd wel in de top 3. Luxemburg staat eigenlijk altijd wel op 1, soms is het Duitsland of Ierland op 2 en Nederland op 3", zegt hoogleraar arbeidsmarkt aan de Tilburg University Ton Wilthagen. Hoe hoog het minimumloon is, zegt volgens hem overigens niks over koopkracht in een land.

"Uiteindelijk is koopkracht wat je kan kopen met het geld dat je verdiend. Dan is Zwitserland absoluut de kampioen. Als je naar Nederland kijkt vallen we buiten de Europese top 10: dan zitten we op plek 12. Dat is overigens nog altijd wel 46 procent boven het Europees gemiddelde", zegt Wilthagen.

Koopkrachtdaling

Vorig jaar hadden we de grootste koopkrachtdaling in 40 jaar tijd, vertelt Wilthagen. "We hebben een forse inflatieperiode achter de rug, waarbij de prijzen enorm zijn gestegen."

"De lonen zijn dat uiteindelijk ook in de laatste 1,5 jaar, maar die inflatie drukt natuurlijk op de koopkracht. We zien dan ook steeds meer terug dat veel mensen moeilijk rondkomen, ook al werken ze wel."

MKB tegen verhoging van minimumloon

Werkgeversorganisatie VNO-NCW wil niet dat het minimumloon omhoog gaat. 18 euro, zoals ChristenUnie bepleit, zou 'desastreus' zijn voor werkgevers, zegt voorzitter Ingrid Thijssen.

Toch heeft een verhoging van het minimumloon weinig effect voor de arbeidsmarkt in het geheel, vertelt Wiljan Van den Berge. "Werkgevers en economen maken zich daar traditioneel zorgen over. Want de stijging van het minimumloon is fijn, maar als je daardoor je baan verliest heb je er niet zoveel aan. Een hoger uurloon kan betekenen dat bedrijven niet meer uit kunnen en daardoor hun werkgelegenheid verlagen, of erger nog: zelfs failliet gaan."

Geen baanverlies

Toch valt het in de praktijk mee. "Als je kijkt naar internationaal onderzoek, en dat hebben wij ook in Nederland gedaan, dan zie je dat de impact op werkgelegenheid meestal best klein is of zelfs helemaal afwezig. De lonen gaan dan omhoog, maar er staat geen baanverlies tegenover", zegt Van den Berge.

"Er is natuurlijk wel een punt waarop je dat niet meer kan doen", vervolgt hij. "Dan wordt het uurloon zo hoog dat bedrijven het niet meer kunnen betalen. Maar wat dat bedrag precies is, is moeilijk te zeggen." Of die 18 euro van de ChristenUnie weleens een maximum zou kunnen zijn, weet Van den Berge niet. "Dat durf ik niet te zeggen, maar het is in ieder geval flink hoger dan in andere landen."