Nederlanders steeds minder geïnteresseerd in het nieuws: 'Raakt hun belevingswereld niet'

Overal waar je maar kijkt of luistert, is nieuws te vinden. Via bijvoorbeeld apps, radio, televisie en sociale media. Toch heeft lang niet iedereen daar behoefte aan. Ongeveer de helft van de Nederlanders is nog sterk geïnteresseerd in het nieuws.

Grote interesse in het nieuws is het afgelopen jaar gedaald tot 49 procent. Vorig jaar was dat nog iets meer dan de helft (51 procent). Dit blijkt uit het Digital News Report dat het Reuters Institute for the Study of Journalism jaarlijks, in samenwerking met het Commissariaat voor de Media, in Nederland publiceert.

Verschillende redenen

Kiki de Bruin is promovendus Nieuwsmijding aan de Universiteit Utrecht en Wageningen. Zij vertelt dat er veel redenen zijn waarom mensen het nieuws mijden. "Mensen zeggen bijvoorbeeld dat het nieuws hun belevingswereld niet raakt."

Volgens haar spelen ook de hoeveelheid nieuws en negativiteit een belangrijke rol. "Mensen zetten mentaal welzijn voorop. Vooral wanneer het aanbod te groot, te veel en te heftig is", zegt De Bruin.

'Jaagt teveel angst aan'

Hannah is een van de mensen die bewust is gestopt met het nieuws volgen. Dat begon zo'n 2 jaar terug, toen ze gediagnosticeerd werd met een angststoornis. "Vroeger was ik juist geobsedeerd door het nieuws, ik las en keek alles", vertelt ze. "Maar op advies van mijn therapeut heb ik nieuwsapps verwijderd. Ik kijk niet meer naar het nieuws op televisie of in de krant. Het jaagt me teveel angst aan."

Toch heeft Hannah niet het gevoel dat ze veel mist. "Je krijgt altijd wel wat mee, je kunt simpelweg niet helemaal ontsnappen aan het nieuws. Door mijn studie weet ik ook goed wat er speelt. In grote lijnen krijg ik dus voldoende mee."

'Het boeit me juist zóveel'

In Hannahs omgeving is het geen probleem dat ze het nieuws mijdt. "De mensen die me kennen weten dat ik liever niet over oorlog of natuurrampen praat. Het is geen desinteresse, mijn angststoornis domineert. Daarom geef ik mijn grenzen aan en mijn omgeving weet dat, die heeft zich aangepast."

Maar, Hannah durft niet zomaar tegen iedereen te zeggen dat ze het nieuws niet meer op de voet volgt. "Veel mensen hebben snel een oordeel klaar. Het komt al snel over als een vorm van desinteresse, alsof het mij niet boeit. Terwijl het mij juist zóveel boeit, dat ik het nieuws daardoor mijdt."

Gezondheid gaat voor

De Bruin herkent dit beeld. Maar legt uit dat een keuze als die van Hannah juist een goede keuze is als iemands gezondheid onder het nieuws lijdt. "Zolang je maar wel voorkomt dat een bepaalde groep wordt uitgesloten en niet meer weet wat er speelt in de maatschappij."

Verder vertelt de expert dat er niet één standaardgroep "nieuwsmijders" is, maar dat ze op te delen zijn in twee groepen: mensen met verminderde interesse in het nieuws en de echte afhakers. De mensen met weinig interesse in het nieuws worden nog steeds blootgesteld aan nieuws. Ze horen bijvoorbeeld wat op de radio terwijl ze auto rijden. Of ze zoeken iets via Google en komen dan op een nieuwsspoor terecht. "En dan heb je de echte afhakers, de mensen die doelbewust helemaal niks volgen."

Soms gevaarlijk voor wereldbeeld

Of dat problematisch is, hangt er vooral van af op welke manier de afhakers maatschappelijk op de hoogte blijven. "Tijdelijk even nieuws mijden, bijvoorbeeld in het weekend, is niet direct een probleem. Maar een grote groep afhakers die enkel informatie ophaalt via sociale media, kan wel een reden tot zorg zijn", zegt De Bruin.

"Soms zie je bijvoorbeeld dat afhakers enkel via Instagram en TikTok geïnformeerd worden. Dan loop je het gevaar dat je wereldbeeld te eenzijdig wordt", gaat ze verder. "De vraag is dan of het wel klopt wat ze zien en horen."

Stoppen met clickbait

"Sommige sites hebben hele heftige clickbait-titels"', vult Hannah aan. Het kan bij haar voor een acute paniekaanval zorgen. Nuanceren of verduidelijken is heel belangrijk, zegt ze. "Maak nieuws vooral niet heftiger voor de clicks. Soms valt het namelijk wel mee als je eenmaal verder leest."

Ook het weglaten van nare details zou volgens haar een verbetering zijn, iets wat ook De Bruin met name terugziet op social media. "Daar is een stuk minder controle, dat zou beter gehandhaafd kunnen worden."