Op 28 oktober gaat de klok weer een uur achteruit. De wintertijd begint. Dat zou weleens de laatste keer kunnen zijn. Nederland en de andere EU-lidstaten moeten voor maart 2019 laten weten of ze willen overschakelen op een permanente zomer- of wintertijd. Na zijn eerdere pleidooi voor het permanent invoeren van de zomertijd deed de voorzitter van de Europese Commissie deze week een nieuwe oproep: lidstaten, kiest u zelf.
We vroegen drie Nederlandse wetenschappers om een duit in het zakje te doen. In welke tijd willen we leven?
Optie 1: Permanente wintertijd
Archeoloog en sterrenkundige Marco Langbroek begon een discussie op Twitter. Hij hield een poll waarin een meerderheid van de meer dan zevenhonderd deelnemers voorstander bleek van een permanente wintertijd. Dat is hij zelf ook. "Nadeel van zomertijd in de winter is dat de dag laat begint", zegt Langbroek. ,,En de werkdag is dan voor veel mensen heel vroeg, eigenlijk nog in de nacht. Dat zorgt aantoonbaar voor gezondheidsklachten en depressie. Ik heb bijvoorbeeld echt de tijd nodig om rustig wakker te worden in het daglicht. Het zou echt hel zijn als ik in de winter in het donker op zou moeten staan."
"In principe zouden we in Nederland de Engelse tijd moeten hebben. Als EU-landen zelf mogen kiezen dan vrees ik dat onze regering Duitsland zal volgen, omdat het onze belangrijkste handelspartner is. Die zullen kiezen voor permanente zomertijd omdat ze in die tijdszone liggen, die van midden-Europa."
De klok verzetten is slecht voor onze gezondheid
Bert van der Horst, bijzonder hoogleraar Chronobiologie en Gezondheid aan Erasmus MC, vindt het verzetten van de klok slecht voor onze gezondheid. ,,Onze biologische klok raakt daardoor verward’, zegt Van der Horst. "We hebben met z'n allen last van een sociale jetlag. De maatschappij vraagt van ons dat we eerder wakker moeten worden dan ons lichaam wil. Dat bevordert hart- en vaatziekten en zelfs kanker."
Hij is een voorstander van een permanente wintertijd. "Tijdens de zomertijd staan we een uur eerder op, maar we gaan niet eerder slapen omdat onze biologische klok niet helemaal mee schuift. Daardoor ontstaat een slaaptekort. Je leeft niet met je natuurlijke klok", zegt Van der Horst uit. Ochtendmensen, die graag vroeg naar bed gaan, hebben daar weinig last van, maar avondmensen ervaren veel last.
Optie 2: permanent zomertijd
Marten van Garderen, senior econoom bij ING: "Het verzetten van de klok kost geld en levert niks op, al is het moeilijk te becijferen." Van Garderen is voorstander van een permanente zomertijd. "Dan wordt het minder snel donker en ook pas later koud. En bespaar je dus op gas en licht." Hij tekent erbij aan dat de besparingen minder zijn dan in de jaren zeventig toen de maatregel werd ingevoerd om op energie te bezuinigen. "Met het verdwijnen van de gloeilamp en de opkomst van energiezuinige lampen nemen de kosten van verlichting af."
-In Nederland bestaat er pas een wettelijke eenheidstijd sinds 1909, omdat dat handig was voor de spoorwegen. Daarvoor verschilde de tijd van plaats tot plaats. De tijd werd bepaald met zonnewijzers.
-Tijdens de Eerste Wereldoorlog voeren de Duitsers in 1916 het fenomeen winter- en zomertijd in. Als het ‘s avonds langer licht is stoken mensen minder kolen, die ze nodig hebben voor de oorlog.
-In 1940 zijn het opnieuw de Duitsers die bepalen dat heel bezet Europa en dus ook Nederland naar midden-Europese tijd gaat, de huidige zomertijd. Dat is GMT, zeg maar Britse tijd plus 1uur. Na de oorlog in 1946 werd dit weer afgeschaft.
-In 1977 heeft Nederland opnieuw de zomer- en wintertijd ingevoerd. Het was oliecrisis en door de invoering van nieuwe tijden zouden we op energie sparen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.