Nederland heeft beste rechtspraak ter wereld? 'Mensen moeten wel lang wachten op een uitspraak'

"Nederland heeft de beste rechtspraak ter wereld", stelde Tweede Kamerlid Jeroen van Wijngaarden (VVD) op NPO Radio 1. In hoeverre klopt dat eigenlijk?

Van Wijngaarden werd geïnterviewd vanwege zijn standpunt dat de maximale straf op doodslag omhoog moet. Het Openbaar Ministerie en de rechtbank in Rotterdam zijn het inmiddels met hem eens. Bij moord wordt iemand met voorbedachte rade om het leven gebracht en bij doodslag gebeurt dit meer in een opwelling. In de praktijk is het voor rechters soms lastig om een onderscheid te maken tussen de twee, terwijl het verschil in straf tot 15 jaar kan oplopen. Voor doodslag is het maximum 15 jaar celstraf, voor moord 30 jaar.

"We hebben gelukkig in Nederland de beste rechtspraak van de wereld. Rechters straffen heel zorgvuldig", merkte hij tijdens het interview op.

Vijfde plek of onmeetbaar?

Het World Justice Project, een internationale organisatie die de werking van de rechtspraak in bijna alle landen van de wereld onderzoekt, plaatst Nederland op de vijfde plek. Denemarken staat op de eerste plaats, gevolg door Finland en Noorwegen. Dat is dan weer gecheckt, denk je misschien. Maar de kous is daarmee niet af.

"Het valt eigenlijk niet te meten", stelt hoogleraar Bestuursrecht Bert Marseille, die werkzaam is aan de Rijksuniversiteit Groningen en onderzoek deed naar het functioneren van het bestuursrecht. Er zijn eenvoudigweg teveel variabelen, teveel verschillende systemen en teveel landen. Ranglijsten zijn dan ook moeilijk te geloven.

Meetbaarheid

Persrechter Suzanne Tempel van de Raad voor de rechtspraak erkent dat het meten lastig is en je niet kunt beweren dat Nederland de beste rechtspraak heeft. Wel kun je op basis van internationale en Europese onderzoeken zeggen dat Nederland tot de wereldtop behoort. Vooral wat betreft de onafhankelijkheid van de rechters scoren we goed.

Door middel van enquêtes worden mensen en bedrijven, die een juridische procedure hebben gevolgd, gevraagd naar hun ervaringen. In Nederland worden zaken relatief snel en goed opgelost.

Irrelevant

Daar zit voor hoogleraar Marseille de moeilijkheid. Hij vindt internationale vergelijkingen irrelevant. Dat Nederland in vergelijking met andere landen goed scoort, wil niet zeggen dat alles hier piekfijn verloopt. "Het grootste probleem is de snelheid. Mensen moeten in Nederland te lang wachten op een uitspraak." Daar moet volgens hem hard aan gewerkt worden.

Dat Nederland de beste rechtspraak van de wereld heeft is moeilijk te meten en als het al gemeten wordt behalen we sowieso de eerste plaats niet. De uitspraak van Tweede Kamerlid Van Wijngaarden bestempelen we als fictie.