Moeten we ons zorgen maken over overstromingen zoals in Centraal-Europa? 'Water houdt geen rekening met grenzen'

In Midden- en Oost-Europa veroorzaakt storm Boris hevige regenval, wat leidt tot grote overstromingen. Wat is de kans dat we in Nederland ook te maken krijgen met deze extreme weersomstandigheden? En zijn we daarop voorbereid? "Moeten beter samenwerken."

"Iedereen houdt zijn hart vast", zegt Edward Skubisz. De Nederlander woont al 20 jaar in het Poolse Wroclaw. "Op dit moment is het nog droog. De grote vloed wordt bij ons woensdag verwacht."

'Het is echt spannend'

Edward houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten nu de regering de noodtoestand heeft uitgeroepen.

"Het water is niet ver weg meer. Even verderop in Klodzko denderde het water metershoog door de straten, het heeft veel vernield. In Nysa werd het ziekenhuis ontruimd, alle mensen zijn daar vannacht weggehaald. Het is spannend, het is echt spannend."

Inslaan water, batterijen en powerbank

Maar echt zorgen maakt Skubisz zich nog niet, zijn vrouw daarentegen wel. Zij maakte in 1997 de watersnoodramp in Centraal-Europa mee.

Edward vertelt: "Het water kwam toen tot halverwege de tweede verdieping van de flats. Dat was dus echt een gigantische overstroming, zij is nu best angstig. Wij hebben daarom water, batterijen en zelfs een powerbank ingeslagen. Ook zie je hier al mensen met zandzakken sjouwen. Veel mensen zijn echt bang."

Warme en koude lucht

De regen die nu de woonplaats van Skubisz bedreigt, komt uit de Middellandse zee. Die is op dit moment veel warmer dan normaal, vertelt expert op het gebied van overstromingsrisico's bij Deltares Jaap Kwadijk.

"Wat je aan de weerkaarten kunt zien, is dat er een hogedrukgebied op het westelijke deel van Europa is en een lagedrukgebied in het oosten. Dit zorgt voor een hele warme lucht boven Oost-Europa en een hele koude lucht boven het westen. Op die grens valt nu alle regen", legt hij uit.

Gevaar voor Nederland?

Er is inmiddels al meer dan 200 millimeter regen gevallen en de kans is dat daar nog zo'n 100 millimeter bijkomt. Dat zijn heel grote hoeveelheden.

Normaal valt dit bijna in een half jaar in Nederland, vertelt Kwadijk. Maar hij stelt ons ook gerust, hier hoeven we niet bang te zijn. "Het water dat op dit moment in Oost-Europa valt, komt niet onze kant op. Het stroomt via de Elbe, Vistula en Donau, dus het gaat via rivieren die niet bij ons langskomen."

Kan ook hier

Dit betekent niet dat zulke stortregen in Nederland ondenkbaar is. Ook wij kunnen in een situatie komen waarin het dagenlang regent.

"De hoeveelheden die je nu ziet vallen in Oost-Europa kunnen ook bij ons in Nederland vallen. Dan hebben we echt een groot probleem. West-Nederland zou dan een meer vormen", vertelt Kwadijk.

Niet goed voorbereid

Als dat zou gebeuren, is Nederland niet goed genoeg voorbereid, vindt Kwadijk. "We zijn wel goed voorbereid op hele grote hoogwaters in de Noordzee, Rijn en Maas."

"Maar", gaat hij verder, "als deze hoeveelheden regen zouden vallen op bijvoorbeeld Centraal Nederland, dan zouden we dat water echt lang niet wegkrijgen. Er zou overal water staan en dat zou pas na een aantal dagen weggewerkt kunnen worden."

Samenwerken tegen het water

Daarom is het belangrijk dat landen beter gaan samenwerken om zich te wapen tegen overstromingen, zegt Kwadijk. "Het water houdt immers geen rekening met grenzen. De situatie zoals die nu is, komt vaker voor doordat de aarde opwarmt."

Hierdoor is de hoeveelheid water in de atmosfeer veel groter dan waar we eigenlijk aan gewend zijn. "Dit kunnen we niet voorkomen, maar we kunnen de overlast wel zo min mogelijk maken door niet op de allerlaagste plekken in Nederland te bouwen. Zo blijft er ruimte over om het water af te voeren."