Moet je blijven werken als een dierbare overlijdt? 4 vragen over rouwverlof beantwoord

Als je een dierbare verliest, komt er een heleboel op je af. Naast verdriet en verwerking, moet er soms ook van alles geregeld worden. Het laatste waar sommige mensen dan aan willen denken, is werk. We vroegen wat jullie wilden weten over rouwverlof.

Advocaat arbeidsrecht bij de Clercq Advocaten & Notariaat Sietske Bos-Bremmer geeft antwoord op jullie vragen.

1. Hoe is verwerking van rouw op werk nu geregeld?

Als iemand in jouw omgeving overlijdt, krijg je niet automatisch een paar dagen vrij. "Op dit moment is er geen wettelijk recht op rouwverlof. Wel kan er calamiteitenverlof worden opgenomen, wanneer bijvoorbeeld een huisgenoot of partner komt te overlijden. Maar dat is best kort", zegt Bos-Bremmer. "Je kunt op het moment van overlijden naar huis gaan, maar de volgende dag moet je vaak weer aan het werk."

Sommige werkgevers hebben wel een regeling opgesteld voor rouwverlof. Of er zijn in de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) afspraken gemaakt over verlof bij overlijden. "Dat zijn vaak niet hele ruime regelingen. Vaak 1 dag verlof voor de uitvaart en maximaal 5 werkdagen als je belast bent met het regelen van de uitvaart. Maar dat verschilt per werkgever en cao", voegt Bos-Bremmer toe.

"Vaak is daar onbegrip over", zegt Bos-Bremmer. "In de praktijk voelen sommige werknemers zich daarom genoodzaakt om zich ziek te melden of vakantiedagen op te nemen, als er geen rouwverlofregeling is. Mensen voelen zich niet echt ziek, maar zijn niet in staat om te werken vanwege het verlies."

2. Wat is rouwverlof?

Het wetsvoorstel rouwverlof van de SGP, CDA en CU geeft werknemers het recht op verlof na het overlijden van een naaste. "Werknemers in gezinnen met minderjarige kinderen van wie een partner of minderjarig kind overlijdt, mogen 5 werkdagen rouwverlof opnemen (bij een fulltime dienstverband), volledig doorbetaald door hun werkgever", legt Bos-Bremmer uit.

Het wetsvoorstel is op sommige vlakken nog beperkt, vindt Bos-Bremmer. "Als jouw kind van 19 jaar komt te overlijden, dan kun je geen aanspraak maken op het verlof. Daarmee creëer je misschien het beeld dat werkgevers alleen in deze gevallen iets moeten regelen, terwijl rouw en het moeten regelen natuurlijk ook in andere gevallen kan voorkomen."

"Ook is er het risico dat, door rouwverlof wettelijk vast te leggen, werkgevers zich erachter gaan verschuilen. Ze zien niet de noodzaak om in andere rouwgevallen ook het gesprek aan te gaan over wat een werknemer nodig heeft. Een verlies van een ouder, goede vriend of vriendin kan bijvoorbeeld net zo impactvol zijn."

"Het is een maatschappelijke verantwoordelijkheid van de werkgever om hierover het gesprek met de werknemer aan te gaan. Rouw is persoonlijk, iedereen ervaart dit op een andere manier en heeft dus ook andere behoeften", benadrukt de arbeidsrecht-advocaat."

3. Wie draagt de kosten van rouwverlof?

Het rouwverlof wordt volgens het voorstel door werkgevers doorbetaald, niet door de overheid. Sietske Bos-Bremmer legt uit dat dit initiatief is bedoeld om rouwende werknemers geleidelijk terug te laten keren naar de werkvloer en zo het (langdurig) verzuim na het verlies van een geliefde te verminderen. Werkgevers kunnen hierdoor uiteindelijk besparen op verzuimkosten.

4. Hebben andere EU-landen ook rouwverlof? En hebben zij dan hetzelfde aantal vakantie- en roostervrije dagen?

"Er zijn meerdere landen die een vorm van rouwverlof hebben, en je merkt ook dat er steeds meer aandacht voor is", zegt Bos-Bremmer. "In de toelichting op het wetsvoorstel wordt verwezen naar een onderzoek dat op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2022 verscheen, waarin landen die regelingen hebben met elkaar worden vergeleken."

"In veel landen is het mogelijk om 3 dagen verlof op te nemen als een direct familielid overlijdt. Maar verder zijn er verschillen: in bijvoorbeeld Frankrijk kunnen mensen 11 dagen opnemen als een minderjarig kind overlijdt, in Nieuw-Zeeland (niet EU-land) krijgen werkgevers de ruimte om zelf extra verlofdagen toe te kennen als de omstandigheden daarom vragen, en in Ierland is maatwerk sowieso eigenlijk het hele uitgangspunt van verlof."

"Portugal is het land met een verlofregeling die qua aantal dagen het meeste zou lijken op het voorgestelde verlof in Nederland. Daar krijgen mensen 5 dagen verlof in geval van het overlijden van een direct familielid. Alleen is het voorstel bij ons beperkter, omdat er een doelgroep aan wordt geplakt, namelijk gezinnen met minderjarige kinderen."