MH17: 'Het was geen ongeluk, het was een moordpartij'

Een ding staat voor Silene Frederiksz  vast: de waarheid zal ooit komen. Is het niet volgend jaar, dan wel over tien jaar. Of over twintig jaar. “De waarheid komt ooit uit. Altijd. Maar dat kan nog heel, heel lang duren.” 

Het duurt lang voor hen. Te lang. Silene Frederiksz verloor haar zoon Bryce (23) bij de crash van toestel MH17. Ook zijn vriendin Daisy (20) kwam om het leven. Het veranderde haar leven en dat van haar man Rob voorgoed.

Het is nu drie jaar later, maar behalve tijd is niets verstreken. Het leven wordt getekend door verdriet, gemis. Er is boosheid en frustratie en vooral een eindeloze drang naar de waarheid. Wat gebeurde er nou precies, wie is er verantwoordelijk voor de dood van 298 mensen, onder wie 196 Nederlanders. Silene en Rob willen het weten en blijven waar ze kunnen aandringen op antwoorden.

“We krijgen onze kinderen nooit terug”, beseft Silene. “Dat staat als een paal boven water, dat is ook niet waarom je dit doet. Je zoekt toch gerechtigheid en uitleg. Een andere drijfveer is dat dit nooit meer mag gebeuren. Het is geen ongeluk, het is een moordpartij. Maar er is weinig anders nu, we vliegen nog steeds boven conflictgebieden.”

Je moet burgers beschermen'

“Wat mij persoonlijk frustreert is dat het voorkomen had kunnen worden, als Nederland eerder had gereageerd. Je kan als regering wel zeggen ‘we kunnen Oekraïne niet dwingen het luchtruim te sluiten’, maar je kan wel voorzorgsmaatregelen nemen. Je moet burgers beschermen en zorgen dat vliegmaatschappijen zo’n route niet nemen.”

Ze kennen eigenlijk geen momenten dat de ramp niet in hun gedachten zit. “Als je er even niet bewust aan denkt voel je het alsnog”, beschrijft Silene. “Natuurlijk ben je bezig met andere dingen, maar het is er altijd op de achtergrond. Het is nooit echt weg.” Je leeft niet, probeert Rob het samen te vatten. “Je overleeft. Maar een deel van je toekomst is weg.”

Het is krankzinnig' 

“Je krijgt levenslang”, gaat Rob verder. “Je krijgt levenslang, maar je weet niet waarvoor. Hoe meer tijd verstrijkt, hoe groter het gemis wordt. Normaal hoorde je ze dan thuiskomen ‘s nachts. ‘Mam, ik ben thuis’. En dat hoor je niet meer. Je hebt geen afscheid kunnen nemen. Het is krankzinnig”, prevelt hij.

“Het is onverteerbaar”, vult Silene aan. “Je gemis en verdriet gaan nooit meer weg, dat draag je de rest van je leven. De frustratie van het onderzoek blijft knagen. Je wil gewoon weten wat er is gebeurd, waarom en ook wie.

Komt het OM verder?

Het liefst zouden ze elke dag updates krijgen over het onderzoek. “Ik begrijp ook wel dat dat niet kan en ik heb vertrouwen in het OM, maar het is al bijna een jaar geleden dat we zijn bijgepraat. Dat is begrijpelijk, maar ook frustrerend. Je vraagt je toch af of ze verder komen.”

Hebben ze er, drie jaar na de crash, vertrouwen in dat de daders ooit gepakt, berecht en opgesloten zullen worden? “Het is niet onmogelijk”, denkt Silene. “Het zal erg lastig worden, maar ik blijf wel hoop houden. Ik denk dus dat de waarheid boven tafel komt, dat komt-ie altijd.” Tot een zaak zal het komen, maar de twijfel of de schuldige ooit een straf krijgt is groter. “Ik geloof niet dat de dader ooit achter de tralies komt”, zegt Rob. “Een veroordeling misschien, maar niet dat ze hun straf moeten uitzitten.”

Aandacht houden voor opsporing

Toch doen ze alles wat ze kunnen om maar de internationale aandacht vast te houden. Ze dringen er regelmatig bij premier Rutte op aan om actie te ondernemen, druk uit te oefenen. Zelf deed Silene mee aan een Oekraïense media-campagne om nieuwe getuigen te vinden. “Als er iets is dat ik kan doen om het onderzoek te helpen, dan doe ik dat.”

'Samen zijn, verdriet delen'

Er is veel gebeurd in drie jaar tijd. “Dat is met geen pen te beschrijven. Het ergste was dat je na dertien maanden wachten nog eens moet gaan cremeren en de uitvaart moest regelen. We hebben bewust gewacht tot alle lichaamsdelen geïdentificeerd waren. Normaal als iemand overlijdt heb je binnen een week een crematie of begrafenis, daarna kan je het verwerken. Dit duurde heel lang, en dan moet je iedere keer weer naar Eindhoven.”

Rob en Silene houden goed contact met andere nabestaanden. Ze halen er steun, voelen zich begrepen. “Je kijkt elkaar aan en je voelt dezelfde pijn. Dan praten we veel. Soms met een lach, soms met een traan”, zegt Rob. “De herdenking was een van de mooiste momenten. Het samenzijn met elkaar, het verdriet delen.”

Zo zal het komende maandag ook zijn. Dan verzamelen nabestaanden zich voor de herdenking bij het MH17-monument. “Wat voor mij belangrijk is is dat de namen dan weer gelezen worden”, vertelt Silene, die zelf ook mee zal doen. “En we houden een minuut stilte, op het tijdstip dat het vliegtuig uit de lucht is geschoten. De aanloop naar die dag is altijd heel emotioneel. Het is heftig.”