Heb je een fysieke beperking, zoals de 27-jarige Floris van Eck, dan blijkt Nederland niet zo'n toegankelijk land. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld, is het veel beter geregeld. Politieke afspraken moeten nu ook hier verbetering brengen.
Ongeveer een jaar geleden viel Floris van Eck van een muurtje, waardoor hij een dwarslaesie opliep. Zijn leven tot dan toe - actief in de Utrechtse gemeentepolitiek, vrijwilliger en student - moest hij pauzeren.
Geen toegankelijk land
Floris revalideerde bij revalidatiecentrum De Hoogstraat in Utrecht en woont sinds begin dit jaar weer op zichzelf. Hij vertelde eerder over zijn revalidatie in deze podcast.
Sinds hij als rolstoelgebruiker door het leven gaat, is hem duidelijk geworden dat Nederland niet bepaald een toegankelijk land is voor mensen met een fysieke beperking. In het openbaar vervoer bijvoorbeeld, valt nog veel te verbeteren.
Niet zomaar met trein
"Ik ben recent twee keer van Utrecht naar Amsterdam gereisd. Beide keren liep dat mis", vertelt Floris. Sommige treinen zijn laag genoeg om zelfstandig in te rollen, maar voor veel treinen moet je reisassistentie aanvragen.
Er komt dan iemand, in dienst van de NS of van een bedrijf dat de NS inhuurt, om op het perron een plank neer te leggen naar de trein. "2 uur van tevoren vraag je reisassistentie aan via de website van de NS. Dan moet je 15 minuten van tevoren op het perron staan en helpt de reisassistent je de trein in", legt hij uit.
Anderhalf uur te laat
"De eerste keer ging ik op Utrecht Centraal de trein in, dat ging goed. Dat station is dan ook de 'hub' waar alle mensen zitten die assistentie bieden." Maar op Amsterdam Centraal, waar hij eruit moest, ging het mis, vertelt Floris.
"Als de deuren opengaan moet je erop vertrouwen dat er iemand is die je helpt. Maar er was er niemand en de deuren gingen weer dicht. Ik kon er pas in Hoorn worden uitgeholpen." Hij kwam anderhalf uur te laat aan op zijn afspraak.
'Overgeleverd aan NS'
Op de terugweg was er weer een obstakel. Op station Amsterdam Sloterdijk, waar Floris moest instappen, deed de lift het niet. Hij kon het perron dus niet op en moest een uur wachten op assistentie.
"Deze reis was mijn eerste ervaring met het ov sinds ik in een rolstoel zit. Je bent echt overgeleverd aan de NS", ontdekte hij.
5 kwartier vertraagd
Een week later waagde Floris weer een poging, hij wilde graag een jarige vriend bezoeken in Amsterdam. "De heenreis ging goed, maar toen ik voor de terugreis weer klaarstond op Amsterdam Sloterdijk kreeg ik te horen dat mijn reis 5 kwartier later zou plaatsvinden, omdat de reisassistentie in de verkeerde trein was gestapt."
De keren dat het misging, had hij steeds te maken met een door de NS ingehuurd bedrijf dat de reisassistentie verzorgde, zegt Floris.
Kabinet wil positie van mensen met beperking verbeteren
Het demissionaire kabinet heeft afspraken gemaakt om de positie van mensen met een beperking te verbeteren. Die afspraken zijn vastgelegd in de Nationale strategie voor implementatie van het VN-verdrag Handicap. Dit is een uitwerking van het VN-verdrag Handicap, dat 8 jaar geleden door Nederland werd bekrachtigd.
Ieder(in), de belangenvereniging voor mensen met een beperking, vindt dat de afspraken moeten worden opgenomen in het regeerakkoord. "Dat is de enige manier om te zorgen dat het niet verstoft. Er moet nu echt werk van worden gemaakt. Verschillende ministeries moeten ermee aan de slag gaan", zegt een woordvoerder.
Het College voor de Rechten van de Mens ziet toe op de uitvoering van het verdrag en kijkt of iedereen in Nederland zich aan de afspraken houdt. In 2023 kwamen bij het College 481 meldingen en 138 verzoeken binnen om een oordeel over de rechten van mensen met een beperking te geven.
'In Amerika overal in gekund'
"Als Floris een dwarslaesie had gekregen in Amerika, had hij overal in gekund: in openbare gebouwen, in het openbaar vervoer, in nationale parken waar routes zijn voor rolstoelgebruikers." Daar is oud-PvdA-Tweede Kamerlid Otwin van Dijk van overtuigd.
Van Dijk liep zelf op zijn 18de een dwarslaesie op en zet zich al lange tijd in voor het verbeteren van de toegankelijkheid in Nederland van gebouwen, het ov en in het onderwijs.
Toegankelijkheidsnorm voor gebouwen
Het probleem in Nederland is volgens Van Dijk dat niet dwingend is vastgelegd dat gebouwen toegankelijk moeten zijn voor mensen met een fysieke beperking.
"In de Verenigde Staten heb je bijvoorbeeld al sinds 1990 de zogenoemde Americans with Disabilities Act (ADA), waaraan gebouwen moeten voldoen. Ik werk zelf aan een toegankelijkheidsnorm voor gebouwen. Maar dat is nog steeds een vrijwillige norm."
'Lang door bril van zorg gekeken'
Van Dijk zorgde er in 2016 voor dat Nederland, als een van de laatste landen, het VN-verdrag Handicap bekrachtigde. Dat was een overwinning, maar heeft er niet voor gezorgd dat mensen met een beperking net zo makkelijk toegang hebben als anderen.
"In Nederland hebben we heel lang door de bril van 'zorg' gekeken naar mensen met een beperking. We lieten liever een busje voor rolstoelgebruikers achter een ontoegankelijke trein aan rijden dan dat we die trein toegankelijk maakten." Op dit moment zijn er ruim 2 miljoen Nederlanders met een fysieke beperking.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.