Hoewel Pieter Omtzigt het vuur aan de schenen wordt gelegd over de premiersvraag, is dat voor zijn kiezers amper relevant. 7 op de 10 vinden niet dat hij er snel duidelijkheid over hoeft te geven. En nog meer vinden het prima als hij geen premier wordt.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 2.100 huidige kiezers van NSC. Het lijkt de laatste weken nergens anders meer over te gaan: gaat Omtzigt duidelijkheid geven of niet? De NSC-leider zegt nu het liefst in de Tweede Kamer te blijven, maar de definitieve keuze over het premierschap als zijn partij de grootste wordt, tilt hij over de verkiezingen heen.
Duidelijkheid niet nodig
Zijn kiezers vinden dat helemaal niet zo erg. Die lijken, in tegenstelling tot de rest van het land, totaal niet bezig met de premiersvraag.
Zo hoeft Omtzigt van een meerderheid van de NSC-kiezers (68 procent) helemaal niet zo snel mogelijk antwoord te geven op de vraag of hij premier wil worden.
Prima als Omtzigt in Kamer blijft
Dat Omtzigt nu laat doorschemeren zelf het liefst in de Tweede Kamer te willen blijven, lijkt zijn achterban ook geen probleem te vinden. Bijna alle NSC-kiezers (89 procent) zeggen het prima te vinden als hij geen premier wordt.
Vlak voordat Omtzigt zo expliciet zei dat het fractievoorzitterschap zijn voorkeur heeft, zijn kiezers ook gevraagd naar hun stemgedrag. Bijna niemand zei dat zo'n beslissing voor hen een reden zou zijn voor een overstap. Slechts een minderheid (38 procent) verwachtte bovendien dat hij premier wilde worden: "Hij zei al dat hij vaak bij z'n gezin wil zijn. Dan is het voor mij wel duidelijk dat hij het niet wordt", verklaart een stemmer.
Geen premierverkiezingen
Volgens veel mensen zou het er niet toe moeten doen of Omtzigt zelf premier wil worden of niet. Ze wijzen erop dat mensen in het land de Tweede Kamer kiezen: "Het zijn geen premiersverkiezingen, het volk gaat daar niet over", zegt iemand. Ook zijn er mensen die benadrukken vanwege de inhoud op de partij te stemmen.
Dat neemt niet weg dat veel kiezers Omtzigt wel graag als premier zouden zien. Al tijden wordt hij, ook onder stemmers op andere partijen, als meest geschikte kandidaat gezien. Maar niet alle NSC-stemmers vinden dat. Mensen kennen hem als Kamerlid en sommigen zien graag dat hij juist die functie blijft vervullen. Zo zegt een NSC-stemmer: "Ik vraag me af of hij de meest geschikte premier is. Ik denk dat zijn kwaliteiten beter tot hun recht komen in de Kamer. Daarvan weten we dat hij het kan."
Wie dan?
Veel stemmers verwachten dat NSC, ook zonder Omtzigt als premier, invloed kan hebben op het beleid. "Pieter Omtzigt staat voor een politieke beweging die bij regeringsdeelname de koers bepaalt", zegt iemand. "Of hij dan zelf premier wordt of iemand die dat misschien beter kan, dat maakt niet zoveel uit."
Als NSC de grootste partij wordt, maar Omtzigt zelf niet de voorman van een kabinet wil worden, is vooral iemand anders op de NSC-lijst volgens kiezers aan de beurt. 85 procent zou dat acceptabel vinden. De helft (50 procent) steunt iemand van buiten de kieslijst. Nog iets minder enthousiasme is er over leiders van andere partijen. Dilan Yeşilgöz van de VVD ligt dan voorop. De helft van de NSC-kiezers (47 procent) zou haar acceptabel vinden als premier; Frans Timmermans scoort een stuk minder: 23 procent.
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd op 9 november 2023. Aan het onderzoek deden 2.137 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee die NSC zouden stemmen als er vandaag verkiezingen zouden zijn. De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.