“Vertrouwen, daar onbreekt het aan in dit land. Blank en zwart vertrouwen elkaar niet. En dat zal niet veranderen.” We spreken met Dan Roodt, de activist en dichter die liever ziet dat de Afrikaners een eigen staat krijgen in Zuid-Afrika.
Als je om je heen kijkt zie je dat dat eigenlijk al zo is. We ontmoeten Dan op het besloten en beveiligde terrein van de Afrikaner-wijk Dainfern waar Porsches en Ferrari's af en aan rijden. Veel groen, een riviertje, een eigen school en een golfclub. Zwarten zie je hier niet. Althans: ze zijn er wel, maar dan dragen ze de golftassen, brengen je een cocktail of maaien het gras.
Hier kom je alleen binnen als je er woont of als je er een afspraak hebt. En dan nog: onze kofferbak gaat open, de auto wordt gescand en we mogen ons identiteitsbewijs afgeven. Er worden nog net geen mitrailleurs op je gericht, maar het kan zijn dat ik ze gemist heb. Na een paar indringende vragen gaat de slagboom eindelijk open.
De inwoners van Dainfern rouwen niet om de dood van Mandela en ze vieren zijn erfenis al helemaal niet. Ze verlangen terug naar de tijd van de Apartheid toen de blanken het voor het zeggen hadden. Nelson Mandela zien ze in het beste geval als een matigende kracht en in het slechtste geval als terrorist; Dan Roodt memoreert nog fijntjes waar de bommen zijn gelegd. Als de camera uit is, zo ervaren is hij inmiddels wel.
Het is een ontnuchterende ervaring, zeker na ons bezoek aan sloppenwijk Alexandra. Iedereen die je aanspreekt draagt vaderfiguur Mandela op handen. "Hij heeft onze trots terug gegeven", hoor je overal. Al kun je daar weinig bij voorstellen met al dat slingerende vuilnis en eindeloze golfplaten daken. Een plek waar stromend water en elektriciteit een luxe is. Twintig jaar vrijheid heeft veel zwarten nauwelijks een beter leven opgeleverd.
Maar zwart heeft het nu wel voor het zeggen in Zuid-Afrika. Het land wordt geregeerd door het ANC. Blanken zijn niet alleen bang voor toenemend geweld en criminaliteit op straat, mensen als Dan denken dat ze uiteindelijk al hun rechten zullen verliezen en met pek en veren het land uitgejaagd worden. Vandaar dat ze liever een eigen stuk grond en een eigen regering willen.
“Mandela wilde jou niet alleen wat leren, hij wilde ook van jou leren” zegt Naledi in Alexandra tegen me. Mandela ontmoette blank en zwart. Hij probeerde ze beiden te begrijpen. Naledi en Dan zullen elkaar nooit ontmoeten. En ze zullen elkaar waarschijnlijk ook nooit begrijpen. Jammer.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.